مقایسۀ تأثیر مداخلۀ آموزشی مبتنی بر رویکرد هیجان‌مدار و رویکرد غنی‌سازی روابط گاتمن بر تعارض زناشویی گروهی از زنان شهرستان خمین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان

چکیده

تعارض یکی از عوامل مخرب زندگی زناشویی است و آثار زیان­باری بر سلامت فیزیکی و هیجانی زوجین دارد. هدف از انجام این پژوهش، مقایسۀ تأثیر مداخلۀ آموزشی مبتنی بر دو رویکرد هیجان­مدار و غنی­سازی روابط­ گاتمن بر تعارض زناشویی گروهی از زنان شهرستان خمین بود. این پژوهش از نوع نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون با گروه گواه و پیگیری سه­ماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش، زنان شهرستان خمین بودند که در سال 1396، به مرکز مشاورۀ فراز مراجعه کرده بودند. 36 نفر با روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه گمارده شدند. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسش­نامۀ تعارض زناشویی بود. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد مداخلۀ آموزشی مبتنی بر دو رویکرد هیجان‌مدار و غنی‌سازی روابط گاتمن سبب کاهش نمرات تعارض زناشویی و مؤلفه‌های آن شده است. همچنین، نتایج آزمون بونفرونی نشان داد در متغیر تعارض زناشویی بین دو رویکرد آموزشی، تفاوت معنی­داری وجود ندارد؛ اما تفاوت بین دو گروه آزمایش با گروه گواه در پس­آزمون و پیگیری برای متغیر تعارض زناشویی معنی­دار بود. پیگیری سه­ماهه، بیانگر ثبات برآیندها بود. با توجه به کمک رویکرد هیجان­مدار به زوجین در شناسایی و ابراز نیازها و احساسات و تمرینات ساختار­یافته رویکرد گاتمن برای افزایش مهارت­های ارتباطی، می­توان از این دو رویکرد در کاهش تعارض زناشویی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparison between the Effectiveness of Training Intervention Based on Emotionally Focused Approach and Gottman’s Relationship Enrichment Approach on Women’s Marital Conflicts

نویسندگان [English]

  • Neda Jalali 1
  • Hasan Heydari 1
  • Hosein Davoudi 1
  • Seyed Ali Aleyasin 2
1 Islamic Azad University, Khomein Branch
2 Islamic Azad University, Ashtian Branch
چکیده [English]

Conflict as one of the destructive factors in marital life has harmful effects on the physical and emotional health of couples. This research aimed to compare the efficacy of Training Intervention based on emotionally focused approach and Gottman’s relationship enrichment approach on the marital conflicts of a group of women in Khomein city. This research was a quasi-experimental field research with pre-test, post-test, a control group and a 3-month follow up. The statistical population of the study consisted of women in Khomein city who referred to Faraz Counseling Center in 2017. Among them, 36 women were selected by available sampling method and were randomly assigned to two experimental groups and one control group. To collect the data, a Marital Conflict Questionnaire was used. The results of multivariate covariance analysis indicated that the application of the two approaches – the educational intervention based on excitement-focused approach and Gottman’s relationship enrichment approach – reduced marital conflict scores. Also, the results of Bonferroni test showed no significant difference between the two educational approaches regarding the variable of marital conflict, but there was a significant difference between the two experimental groups and the control group in the post-test and follow up regarding the marital conflict. The 3-month follow up implied that the results were stable. Since emotionally focused approach helped couples to identify and express their needs and feelings, and as structured exercises of Gottman’s relationship enrichment approach also increased their communication skills, so these two approaches can be used to reduce marital conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • marital conflict
  • emotion
  • enrichment of relationships
احمدوند، ا. (1397). بررسی اثربخشی آموزش همدلی در کاهش دل‌زدگی زناشویی و افزایش سازگاری در زنان متأهل در شهر تهران. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 3 (21)، 40ـ60.
اعتمادی، ا.، و احمدبرآبادی، ح. (1393). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار گروهی بر رضایت زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش ناحیه 2 مشهد. پژوهش­های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، سال چهارم، 95ـ114.
امینی، م.، و حیدری، ح. (1395). بررسی اثربخشی آموزش غنی­سازی روابط بر ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت زناشویی دانشجویان متأهل. آموزش و سلامت جامعه، 3 (2)، 23ـ31.
باباخانی، و. نوابی­نژاد، ش. شفیع­آبادی، ع.، و کیامنش، ع. (1394). اثربخشی آموزش رویکرد یکپارچه فلدمن بر افزایش ذهن­آگاهی و کاهش تعارضات زناشویی. روان­شناسی خانواده، 2 (2)،70ـ92.
براتی، ط. (1389). تأثیر تعارض­های زناشویی بر روابط متقابل زن و شوهر. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
بهاری، ف.، فاتحی­زاده، م.، احمدی، ا،. مولوی، ح.، و بهرامی، ف. (1390). تأثیر آموزش مهارت­های ارتباطی همسران بر کاهش تعارض­های زناشویی زوج­های متعارض متقاضی طلاق. پژوهش­های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 1 (1)، 59ـ70.
ثنایی، ب.، و براتی، ط. (1379). مقیاس­های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت
حسینی، ف.، و ثنایی­ذاکر، ب. (1384). مقایسۀ تعارض زناشویی والدین با تعارض زناشویی فرزندان همسردار آن­ها. اندیشه­های نوین تربیتی، 1 (4)، 79ـ96.
زارعی اقبال برومند، ر.، صادقی­فرد، م.، نجارپوریان، س.، و عسکری، م. (1397). مقایسۀ گروهی مبتنی بر نظریۀ گاتمن و نظریۀ انتخاب گلاسر بر افزایش رضایت و کاهش تعارضات زناشویی در 237 زنان متأهل. اثربخشی مشاوره پزشکی هرمزگان، 22 (1)، 77-86.
زارعی، ح.، و آبادی، م. (1396). اثربخشی آموزش زوج­درمانی مثبت­نگر بر صمیمیت زناشویی و امید به زندگی زنان. دانشکدۀ بهداشت یزد، 16 (2)، 98-109.
زاهدی­پور­کره­ای، آ.، سودانی، م.، کاوه­نجفی، پ.، و علینژاد، ا. (1394). اثربخشی درمان هیجان­مدار روی سازگاری زناشویی زوج­های متعارض. دومین کنفرانس بین­المللی علوم انسانی، روان­شناسی و علوم اجتماعی.
ساکی‌زاده، ف.، زهراکار، ک.، ثنایی­ذاکر، ب.، و احمدی، م. (1393). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زناشویی بر اساس مدل گاتمن بر شادمانی زناشویی. پژوهش­های مشاوره، 13 (52)،
37ـ50.
سالمی، پ.، و پورشهریاری، م. (1396). بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بررویکرد زوج­درمانی هیجان­مدار در زوجین دارای تعارض زناشویی (مطالعۀ موردی دو زوج). تهران، کنگرۀ بین المللی مدیریت بهداشت روان و علوم روان­شناختی
صدری­دمیرچی، ا.، شیخ­الاسلامی، ع.، و تاروردی­زاده، ه. (1396). تأثیر زوج­درمانی متمرکز بر هیجان در کیفیت رابطه، تعارض زناشویی و بی آلایشی در زوجین نابارور. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 7 (1)، 125ـ145.
ضیاءالحق، م.، حسن­آبادی، ح.، قنبری هاشم­آبادی، ب.ع.، و مدرس­غروی، م. (1391). تاثیر زوج­درمانی هیجان­مدار بر سازگاری زناشویی. خانواده­پژوهی، 8 (29)، 49ـ66.
فاتحی­زاده، م.، حکیمی­تهرانی، ل.، و باغبان، ا. (1391). اثربخشی آموزش امنیت هیجانی بر تعارضات زناشویی زنان متأهل شهر اصفهان. مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، 10 (1)، 103ـ124.
کشاورز­ افشار، ح.، اعتمادی، ا.، احمدی­نوده، خ.، و سعدی­پور، ا. (1392). مقایسۀ اثربخشی الگوی مبتنی بر تحلیل سازه­های شخصی با درمان هیجان­مدار بر رضایت زناشویی. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 3 (4)، 613ـ640.
کیانی­پور، ع.، محسن­زاده، ف.، و زهراکار، ک. (1396). هم­سنجی اثربخشی طرح‌وارۀ درمانی و روایت‌درمانی هنگام به هم­پیوستن هر یک از آن‌ها با برنامۀ غنی‌سازی زناشویی بر گرایش به پیمان‌شکنی زناشویی و رضایت زناشویی. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 7 (2)، 27ـ54.
مامی، ش.، صفری، ع.، منصوریان، م.، قربانی، م.، و کیخانی، س. (1395). کاهش تعارضات زناشویی با آموزش مهارت حل مسئله در مراجعین به مرکز مشاورۀ کمیتۀ امداد امام شهر ایلام. ره­آورد سلامت، 2 (1)، 29ـ38.
مدنی، ی.، هاشمی­گلپایگانی، ف.، و غلامعلی­لواسانی، م.(1396). ارائۀ مدل تلفیقی رویکرد هیجان­مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر احساس تنهایی زنان متأهل. پژوهش­های مشاوره، 16 (62)، 80ـ98.
محمدی، م.، زهراکار، ک.، جهانگیری، ج.، داورنیا، ر.، شاکری، م.، و مرشدی، م. (1396). بررسی کارآیی مداخلۀ آموزشی مبتنی بر مدل گاتمن بر صمیمیت زناشویی زنان. سلامت و بهداشت، ۸ (۱)، ۷۴ـ۸۴.
مظهری، م.، زهراکار، ک.، شاکرمی، م.، داورنیا، ر.، و عبدالله­زاده، ع. (1395). تأثیر برنامۀ غنی­سازی ارتباط بر کاهش تعارضات زناشویی زوج‌های هر دو شاغل. نشریه پرستاری ایران، 29 (102)، 32ـ44.
معینی، ب.، کریمی شاهنجرینی، ا.، سلطانیان، ع.ر.، و ولی­پور مطلبی، ز. (1395). بررسی تأثیر آموزش مهارت­های ارتباطی در زنان مراجعه­کنندۀ مراکز بهداشتی درمانی شهر بهار با استفاده از تئوری حمایت اجتماعی در افزایش رضایت­مندی زناشویی زوجین.آموزش و سلامت جامعه، 3 (3)، 9ـ16.
موسوی­امیرآباد، ز. (1397). اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار بر دشواری در تنظیم هیجانات و آشفتگی زناشویی زوجین.گروه مشاوره، ادارۀ آموزش و پرورش البرز، قزوین، ایران - پنجمین کنفرانس بین‌المللی روان­شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی.
نجفی، م.، سلیمانی، ع.ا.، احمدی، خ.، جاویدی، ن.، حسینی­کامکار، ا.، و پیرجاوید، ف. (1393). بررسی اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار بر افزایش سازگاری زناشویی و ارتقای سلامت جسمی و روان‌شناختی زوجین نابارور. زنان، مامایی و نازایی ایران، 17 (133)، 8ـ21.
نعمتی­سوگلی­تپه، ف.، محمدی­فر، م.ع.، و خالدیان، م. (1396). تأثیر درمان شناختی ـ رفتاری بر تعارض زناشویی و سازگاری زناشویی افراد معتاد. اعتیادپژوهی، 11 (43)، 11ـ30.
هواسی، ن.، زهراکار، ک.، و محسن­زاده، ف. (1395). بررسی اثربخشی زوج­درمانی گروهی به روش گاتمن بر کاهش فرسودگی زناشویی زوجین. روان پرستاری، 4 (6)، 59ـ64.
 
Babcock, J.C., Gottman, J.M., Ryan, KD., & Gottman, JS., (2013). A component analysis of a brief psycho-educational couples’ workshop: one-year follow-up results. J Fam Ther,35(3),252-80.
Berking, M., Margraf, M., Ebert, D., Wupperman P., Hofmann, S.G., & Junghanns, K., (2011). Deficits in emotion-regulation skills predict alcohol use during and after cognitive behavioral therapy for alcohol dependence. Consult Clinical Psychology, 79(3), 307.
Dalgleish, T.L., (2013). Examining predictors of change in emotionally focused couples therapy. [dissertation]. Ottawa: School of Psychology, Faculty of Social Sciences, University of Ottawa. 45-47.
Elizabeth, B., Good, R., Tsaroucha, A., Stewart, T., Pitch, S., & Boughey, A., (2017). Tapping your way to success: using Emotional Freedom Techniques (EFT) to reduce anxiety and improve communication skills in social work students. Social Work Education, 36 (6).
Fincham, F., (2003). Marital conflict Correlates, Structure and Context. SAGE Journals, 12 (1), 23-27.
Fletcher, K., (2017). Addiction and Emotionally Focused Couple Therapy. A Replication Case Study, School of Social Work, McGill University, Montreal (A thesis submitted to McGill University in partial fulfillment of the requirements of the degree of Doctor of Philosophy)
Gottman, J., (1999). The marriage clinic. New York, NY: W.W. Norton
Hedenbro, M., Shapiro, A.F., & Gottman J.M., (2006). Play with me at my speed: describing differences in the tempo of parent-infant interactions in the Lausanne Triadic Play paradigm in two cultures. Fam Process. 45(4), 485-98.
Johnson, S. & Zuccarini, D., (2010). Integrating sex and attachment in emotionally focused couple therapy. J Marital Fam Ther, 36(4), 431-45.
Katherine S. (2015). Enhancing Relationship Satisfaction Among College Student Couples: An Emotionally Focused Therapy (EFT) Approach. Journal of Couple & Relationship Therapy, 14 (1), 1-16.
Long, A.K. (2005). The relationship among marital quality, sexual frequency, sexual disagreement, depression, and married women sexual satisfaction. Master of Science, August 8, 2005, B.S, University of Georgia
Lute, M. (2015). "The Relationship Between Gottman’s Four Horsemen of the Apocalypse, Mindfulness, and Relationship Satisfaction. Theses and Dissertations: 511.
Millikin, J.W. (2000). Resolving attachment injuries in couples using emotionally focused therapy: A process study. Dissertation Abstracts International [On-line]. Available: (http://Scholar.lib.vt.edu/theses/available/etd-05162000-21110027/unrestricted/ MillikinETDfinal.pdf ).
Moser, M.B., Johnson, S.M., Dagleish, T.L. Lafontaine M-F. Wiebe, S.A. Tasca, G.A. (2016) Changes in relationship-specific attachment in emotionally focused couple therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 42(2):231-245.
McMillan, S., & Spencer, G.N., (2011). Developing your identity as a professional counselor: Standards, settings, and specialties. Belmont, CA Brooks: Publisher Cen gage Learning.
Priest, J.B. (2014). Emotionally Focused Therapy as Treatment for Couples With Generalized Anxiety Disorder and Relationship Distress. Journal of Couple & Relationship Therapy, 12(1): 22-37.
Post, C.N. (2015).  Changes in relationship satisfaction across the transition to parenthood: Baby-proofing marriage through couples therapy. Widener University, ProQuest Dissertations Publishing, 3706135.
Tie, S., & Poulsen, Sh. (2013). Emotionally focused couple therapy with couples marital adjustment. Contemporary Family Therapy, 35(3), 557-67.
Tolorunleke, C.A., (2014). Causes of marital conflicts amongst couples in Nigeria: Implication for counselling psychologists. Social and Behavioral Sciences, 140, 24-26.
Walker, L.K. (2013). Evaluating the impact of a Gottman-based marriage strengthening program on families adopting children with special needs. [Dissertation]. Florida State Unive; 141-142.
Waring, E.M. (2013). Enhancing Marital Intimacy Through Facilitating Cognitive Self Disclosure. Routledge.
Vazhappilly, J., & Reyes, M., (2017). Non-Violent Communication and Marital Relationship: Efficacy of ‘Emotion-Focused Couples’ Communication Program Among Filipino Couples. Psychological Studies, 62(6).