الگوی زمان‌مند مقابله دینی در حوزه روابط با تکیه بر مفاهیم بخشایش، سپاسگزاری و امید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 استادیار گروه روانشناسی جامعه المصطفی العالمیه

3 استاد گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

4 دانشیار گروه معارف حدیث دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

الگوهای مختلف مقابله دینی بر نقش سازنده دین در عبور از آسیب‌ها، چالش‌ها و تهدیدها تأکید می‌کنند و مردم به‌وسیله الگوهای دینی می‌کوشند با مشکلات فردی و اجتماعی خود کنار آیند. این پژوهش به‌منظور طراحی الگوی زمان‌مند مقابله دینی در حوزه روابط با تکیه بر سه مفهوم بخشایش، سپاسگزاری و امید تدوین شد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلِ مفهومی بود. یافته‌های پژوهش نشان داد با لحاظ ابعاد زمانی (گذشته، حال و آینده) و وضعیت سه گانه رویدادهای ارتباطی (آسیب، چالش و تهدید)، سه مفهوم؛ بخشایش، سپاسگزاری و امید، نقشی راهبردی و عملیاتی در الگوی زمان‌مند مقابله دینی در حوزه روابط دارند. همچنین یافته‌ها نشان داد مفهوم بخشایش برای مقابله با آسیب‌ها و فقدان‌های ناشی از روابط در زمان گذشته، مفهوم سپاسگزاری برای از میان بردن چالش‌های ارتباطی زمان حال و مفهوم امید برای مقابله با مشکلاتی که احتمال وقوع آن در آینده می‌رود و تهدیدی علیه فرد تلقی می‌شود، کارکرد دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Time-Limited model of religious coping in the relationships field based on forgiveness, gratitude and, hope

نویسندگان [English]

  • seyed mahdi khatib 1
  • Mohammad Sadegh Shojai 2
  • Masoud Azarbayejani 3
  • Abbas Pasandide 4
1 Phd student in psychology, Research Institute of Hawzah and University
2 professor assistant
3 Professor in psychology, Research Institute of Hawzah and University
4 associate professor in Quran and Hadith University
چکیده [English]

The different coping models emphasize the constructive role that religion can play in overcoming harms, challenges, and threats by which people try to comprehend and deal with the various personal and situational problems. This study aimed at designing a Time-Limited model of religious coping in the field of relationships based on forgiveness, gratitude, and hope. The research method was descriptive-conceptual analysis. Findings showed that in terms of dimensions of time (past, present, and future) and the triple status of communication events (harm, challenge, and threat), three concepts; Forgiveness, gratitude, and hope play a strategic and operational role in the Time-Limited model of religious coping in the field of relationships. The findings also showed that the forgiveness used for dealing with the harm and loss caused by relationships in the past, the gratitude to eliminate the communication challenges of the present time, and the hope to deal with problems that are likely to occur in the future and considered a threat to the individual.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Time-Limited Model
  • Religious coping
  • Relationships
  • Forgiveness
  • Gratitude
  • Hope

مراجع

قرآن کریم.
آمدی، ع. (1373). غررالحکم. ترجمه و شرح آ.ج. خوانساری.‌ تهران: دانشگاه تهران.
ابن حبان، ع. (1414ق). صحیح ابن حبّان. بیروت: مؤسسه الرساله.
پسندیده، ع. (1389). اخلاق‌پژوهی. تهران: سمت و دانشکدۀ علوم حدیث.
پسندیده، ع. (1395). الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان­شناسی مثبت‌گرا. قم: دارالحدیث.
حرّانی، ح. (1404ق). تحف العقول. قم: مؤسّسه النشر الاسلامی.
خطیب، س.م.، و پسندیده، ع. (1396). بررسی انواع استعداد از دیدگاه اسلام. قم: دارالحدیث (منتشر نشده).
ربانی بیرجندی، م.ح. (1378). وثوق صدوری و وثوق سندی و دیدگاه­ها. فقه، 19 و 20، 145 ـ207.
سیدرضی، م. (1414ق). نهج‌البلاغه. قم: هجرت.
سیوطی، ع. (1414ق). الدرّ المنثور فی التفسیر المأثور. بیروت: دارالفکر.
صدوق، م. (1367). کتاب من لایحضره الفقیه. ترجمۀ ع.ا. غفاری. قم: مؤسّسه النشر الاسلامی.
طباطبائی، س.م.ح. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمۀ م.ب. موسوی. قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طباطبائی، س.م.ک. (1390). منطق فهم حدیث. قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
عبدی، ح. (1398). سپاسگزاری و بخشایش در متون اسلامی و روان­شناسی. قم: دارالحدیث (منتشرنشده).
کلینی، م. (1388). الکافی. تصحیح ع.ا. غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، م.ب. (1388). بحارالانوار. تهران: المکتبه الاسلامیه.
محمدی ری‌شهری، م. (1379). میزان الحکمه. ترجمۀ ح.ر. شیخی. قم: دارالحدیث.
مسعودی، ع. (1383). شیوه‌های تحمل و مهار مصیبت از دیدگاه احادیث. علوم حدیث، 31 ، 70 ـ 101.
مسلم بن الحجّاج القشیری النیسابوری (1412ق). صحیح مسلم. قاهره: دارالحدیث.
مطهری، م. (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. تهران: صدرا.
 
Fichter, J. H. (1981). Religion and pain. Theology Today, 38(1), 1-4.
Holahan, C. J., & Moos, R. H. (1987). Personal and contextual determinants of coping strategies. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 946–955.
Hood, Jr, R. W., Hill, P. C., & Spilka, B. (2009). The psychology of religion: An empirical approach. Guilford Press.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping. Springer.
Moos, R. H., & Schaefer, J. A. (1986). Life transitions and crises: A conceptual overview. In R. H. Moos (Eds.). Coping with life crises: An integrated approach (pp. 3–33). Plenum.
Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping. Guilford Press.
Pargament, K. I., Ano, G. G., Falb, M, D., & Wachholtz, A. B. (2013). The Religious Dimension of Coping: Advances in Theory, Research and Practice. In R. F. Paloutzian & C. L. Park (Eds.). Handbook of the psychology of religion and spirituality. Guilford Press.
Sarafino, E. P. (2006). Health psychology, biopsychosocial interactions. John Willey & Sons. Inc.
Silverman, M. K., & Pargament, K. I. (1990). God help me: III. Longitudinal and prospective studies on effects of religious coping efforts on the outcomes of significant negative life events. Paper presented at the annual convention of the American Psychological Association, San Francisco.
Spilka, B., Hood, R. W., Hunsberger, B., & Gorsuch, R. L. (2003). The psychology of religion: An empirical approach. Guilford.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 24 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار