رابطۀ دلبستگی به خدا با شادکامی و رضایت از زندگی در طلاب و غیر‌طلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سمنان

2 مؤسسة آموزش عالی اخلاق و تربیت قم

3 دانشگاه معارف قم

چکیده

شادکامی و رضایت از زندگی نقش مهمی در افزایش آسایش روانی و پیشگیری از آسیب‌های روانی دارد. هدف از این پژوهش، مقایسۀ رابطۀ دلبستگی به خدا با شادکامی و رضایت از زندگی در طلاب و غیر­طلاب در شهرک پردیسان قم بود. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی از نوع هم­بستگی انجام گرفت، 461 نفر از افراد متأهل ساکن در شهرک پردیسان قم (198 طلبه و 263 غیرطلبه) به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه‌های دلبستگی به خدا، شادکامی، رضایت از زندگی و جمعیت‌شناختی را تکمیل کردند. برای تحلیل داده‌ها از روش هم­بستگی پیرسون، تحلیل واریانس و آزمون آماری Z فیشر در نرم‌افزار اس.‌پی.‌اس‌.اس نسخۀ 24 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که رابطۀ دلبستگی به خدا با رضایت از زندگی و شادکامی در هر دو گروه طلاب و غیر‌طلاب، مثبت بود. همچنین، یافته‌ها حکایت از آن داشت که تفاوت طلاب و غیرطلاب در متغیرهای پژوهش و ضرایب هم­بستگی معنادار نبود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relationship between Attachment to God and Happiness and Life Satisfaction: A Comparison between Spiritual Students and Non-Spiritual Students

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farhoush 1
  • Ahmad Erfani 2
  • Hamidreza Habibollahi 3
1 Semnan University
2 The Academic Institute for Ethics and Education
3 Qom University of Islamic Studies
چکیده [English]

Happiness and life satisfaction play an important role in increasing mental well-being and preventing mental disorders. The purpose of this study was to compare the relationship of attachment to God with happiness and life satisfaction in spiritual
students (tollāb) and non-spiritual students (Non-tollāb) [tollāb ‘طلاّب’ is the plural form of talabe ‘طلبه’, and refers to the students who study Islamic sciences in
seminaries]. In this descriptive-correlational study, 461 married people residing in Pardisan Settlement, in Qom (198 spiritual students and 263 non-spiritual students) were selected through multi-stage cluster sampling. The participants completed attachment to God questionnaire, happiness questionnaire, life satisfaction questionnaire, and demographic questionnaire. For analyzing data, Pearson correlation, ANOVA and Fisher’s statistical Z-test bySPSS-24 statistical software were employed. Findings showed that the relationship between ‘attachment to God’ and ‘life satisfaction and happiness’ in both groups was positive. Also, the findings indicated that the differences between spiritual students and non-spiritual students in research variables and correlation coefficients were not significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attachment to God
  • happiness
  • life satisfaction
  • spiritual students
  • non-spiritual students
  • tollāb
  • non-tollāb
  • talabe
  • non-talabe
ابراهیمی، ف.، و میرزاحسینی، ح. (1393). رابطۀ جهت‌گیری مذهبی و رضایت از زندگی در بین زنان مجرد و متأهل شهر قم. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده. 2(3)، 87.
امیدیان، م. (1388). بررسی وضعیت سلامت عمومی و شادکامی در دانشجویان دانشگاه یزد. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 10(1)، 101.
امینی‌جاوید، ل.، زندی‌پور، ط.، و کرمی، ج. (1394). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر افسردگی و شادکامی دانش­آموزان دختر. جامعه‌شناسی زنان (زن و جامعه)، 6(22)، 141.
بابامیری، م.، وطن‌خواه، م.، معصومی‌جهاندیزی، ح.، نعمتی، م. و درویشی، م. (1392). بررسی رابطۀ بین سبک‌های مقابله با استرس، افکار خودآیند منفی و امیدواری با شادکامی در افراد معتاد مراجعه‌کننده به کلینیک‌های ترک اعتیاد شهر اهواز در سال 1390. مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 21(84)، 82.
باوی، ل.، و خدابخشی‌کولایی، آ. (1394). مقایسۀ سلامت روان، شادکامی و کنترل هیجانی نوجوانان مراکز نگهداری بهزیستی با نوجوانان عادی. سلامت اجتماعی، 2(3)، 157.
بخشایش، ع. (1395). رابطۀ تاب‌آوری و کیفیت دوستی با رضایت از زندگی در دانش­آموزان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(25)، 145.
بیانی، ع.، کوچکی، ع. م.، و گودرزی، ح. (1386). اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی. روان­شناسان ایرانی، 11، 259ـ265.
حسینی، ک.، اصغری ‌ابراهیم‌آباد، م. ج.، و عبدخدایی، م.س. (1395). بررسی ارتباط زیارت امام رضا (ع) با احساس شادکامی و رضایت از زندگی. پژوهش در دین و سلامت، 2(2)، 3.
حمیدی، ن. (1393). رابطۀ رضایت از زندگی با شادکامی و بهداشت روانی سالمندان. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان­شناسی.
خشنود، ق.، شایان، ن.، بابایی‌امیری، ن.، و عاشوری، ج. (1394). رابطۀ جهت‌گیری مذهبی، شادکامی، منبع کنترل و راهبردهای مقابله‌ای با سلامت معنوی دانشجویان پرستاری. توسعۀ پژوهش در پرستاری و مامایی، 12(ویژه‌نامۀ بهداشت روان)، 9.
خوشنود، ق.، شیرکوند، ن.، عاشوری، ج.، و عرب‌سالاری، ز. (1394). تأثیر طرح‌وارۀ درمانی بر شادکامی و سلامت روان بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. پرستاری دیابت، 3(1)، 8.
رسولی، ر.، و سلطانی‌گردفرامرز، س. (1391). مقایسه و بررسی رابطۀ جهت‌گیری مذهبی و عمل به باورهای دینی با سازگاری زناشویی در طلاب و دانشجویان. خانواده­پژوهی، 8(32)، 427.
ریو، ج.م. (2007). انگیزش و هیجان. ترجمۀ ی. سیدمحمدی (1395). تهران: ویرایش.
زاهدبابلان، ع.، رضایی‌جمالویی، ح.، و حرفتی‌سبحانی، ر. (1391). رابطۀ دلبستگی به خدا و تاب‌آوری با معناداری در زندگی دانشجویان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 13(49)، 75.
سلیمانی، ا.، نجفی، م.، بشرپور، س.، و شیخ‌الاسلامی، ع. (1394). اثربخشی هوش معنوی بر کیفیت زندگی و شادکامی دانشجویان تحت پوشش کمیتۀ امداد امام خمینی (ره). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 5(17)، 537.
شاهوردی، ج.، رضایی، م.، ایازی‌روزبهانی، م.، صادقی، خ.، بختیاری، م.، و شاهوردی، م. (1394). رابطۀ سلامت عمومی با شادکامی، احساس حقارت و تعارضات زناشویی در زنان نابارور شهرستان بروجرد. نشریۀ دانشکده پرستاری و مامایی، 25(90)، 47.
شهابی‌زاده، ف.، و فرزاد، و. (1392). ارتباط دلبستگی ادراک‌شدۀ دوران کودکی با مقابلۀ مذهبی در بحران، با میانجی‌گری دلبستگی به خدا. پژوهش‌های روان‌شناختی، 16(31)، 84.
شیرکوند، ن.، غلامی‌حیدری، س.، عرب‌سالاری، ز.، و عاشوری، ج. (1394). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر شادکامی و امید بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. پرستاری دیابت، 3(3)، 8.
عرفانی، ا.، غباری بناب، ب.، و رفیعی‌هنر، ح. (1396). نقش واسطه‌ای خودمهارگری در رابطۀ دلبستگی به خدا با کارکرد خانواده. قم: مؤسسۀ آموزش عالی اخلاق و تربیت.
علیانسب، س.ح. (1391). خداجویی و نقش آن در نگرش به مرگ (پژوهشی روان‌شناختی درباره دلبستگی به خدا، تصویر ذهنی از خدا و اضطراب مرگ). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
علی‌اکبری‌دهکردی، م.، آقایوسفی، ع.، و اسلمی، ا. (1393). بررسی رابطۀ شادکامی با جهت‌گیری مذهبی و شخصیت. مطالعات روان‌شناختی، 10(2)، 119.
علی‌پور، ا.، هاشمی‌نصرت‌آباد، ت.، باباپورخیرالدین، ج.، و طوسی، ف. (1389). رابطۀ بین راهبردهای مقابله‌ای و شادکامی دانشجویان. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی (روان‌شناسی دانشگاه تبریز)، 5(18)، 71.
غباری‌بناب، ب.، و حدادی‌کوهسار، ع. (1390). دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ اسلامی: پایه‌های نظری، ساخت و رواسازی ابزار اندازه‌گیری. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1(4)، 73.
قبادپور، س.، تاجری، ب.، و مقدم‌زاده، ع. (1394). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر شادکامی و نگرش معتادین به مت‌آمفتامین. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 6(22)، 17.
کاظمی‌مجرد، م.، بحرینیان، ع.، و محمدی‌آریا، ع. (1393). اثربخشی آموزش نظریۀ انتخاب بر میزان کیفیت زندگی و شادکامی در ترک‌کنندگان مواد مخدر (نظریه انتخاب). آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران (فارسی)، 2(2)، 165.
کرک‌پاتریک، لی. آ. (2002). دلبستگی، تکامل و روان‌شناسی دین. ترجمۀ غ. محمودی (1393). جلد 1. تهران: وانیا.
کریمی‌جابری، گ. (1393). رابطۀ سبک‌های دلبستگی با شادکامی و عزت‌نفس در سالمندان. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان­شناسی.
کجباف، م.ب.، نقوی، م.، و عرب‌بافرانی، ح. (1394). تأثیر خودکارآمدی، توانمندسازی و شادکامی بر ابراز وجود معلمان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 16(59)، 88.
کشاورز، ا.، مولوی، ح.، و یارمحمدیان، ا. (1387). رابطۀ بین جزمیت ـ انعطاف‌پذیری و ویژگی‌های جمعیت شناختی با شادکامی. روان­شناسی، 12(45)، 4.
نجفیان‌خضرلو، م.، شریفیان‌ثانی، م.، و حبیب‌پورگتابی، ک. (1394). رابطۀ دین‌داری و شادکامی در معلولین جسمی حرکتی آسایشگاه‌های شهر تهران. رفاه اجتماعی، 15(رفاه و ناتوانی)، 219.
نورعلیزاده میانجی، م. (1394). از خداآگاهی تا خودآگاهی و آثار روان‌شناختی آن. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
 
Ansari, H., Heshmat, R., Jari, M., Qorbani, M., Kazemzadeh Atoofi, M., Djalalinia, S., ... & Safari, O. (2016). Association between aggressive behaviors, life satisfaction, self-rated health and counseling with family members among children and adolescents: The CASPIAN-IV study. International Journal of Pediatrics, 4(10), 3627-3637.
Argyle, M. (2001). The psychology of happiness. London: Rutledge.
Beck, R., & McDonald, A. (2004). Attachment to god: the attachment to god inventory, tests of working model. Journal Of Psychology And Theology, 32(2), 92-103.
Bowlby, J. (1978). Attachment theory and its therapeutic implications. Adolescent psychiatry.
Carr, A. (2004). Positive Psychology: The Science of Happiness and Human Strengths, 27 Church Road, Hove, East Sussex BN3 2FA.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985) The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
Ellison, C. G., Bradshaw, M., Kuyel, N., & Marcum, J. P. (2012). Attachment to God, Stressful Life Events, and Changes in Psychological Distress. Review Of Religious Research, 53(4), 493–511. DOI: 10.1007/s13644-011-0023-4.
Gottlieb, R., & Froh, J. (2019). Gratitude and happiness in adolescents: A qualitative analysis. In Scientific concepts behind happiness, kindness, and empathy in contemporary society (pp. 1-19). IGI Global.
Granqvist, P., Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2010). Religion as attachment: Normative processes and individual differences. Personality and Social Psychology Review, 14(1), 49-59.
Granqvist, P., & Hagekull, B. (1999). Religiousness and perceived childhood attachment: Profiling socialized correspondence and emotional compensation. Journal for the scientific study of religion, 38(2), 254-273.
Kirkpatrick, L. A., & Hazan, C. (1994). Attachment styles and close relationships: A four-year prospective study. Personal Relationships, 1(2), 123-142.
Kirkpatrick, Lee A. (1995). Attachment theory and religious experience.
Kirkpatrick, Lee A., & Shaver, P. R. (1990). Attachment Theory and Religion: Childhood Attachments, Religious Beliefs, and Conversion. Journal for the Scientific Study of Religion, 29(3), 315-334.
Kirkpatrick, Lee A., & Shaver, P. R. (1992). An attachment-theoretical approach to romantic love and religious belief. Personality and Social Psychology Bulletin, 18(3),  266-275.
Kozma, A., Stones, S., & Stones, M.J. (2000). Stability in Components and Predictors of Subjective well Being (SWB): Implications for SWB Structure, Advances in Quality of Life Theory and Research, 13-30.
Krause, N., & Hayward, R. D. (2016). Anxious Attachment to God, Spiritual Support, and Obesity: Findings from a Recent Nationwide Survey. Journal For The Scientific Study Of Religion, 55(3), 485-497. DOI: 10.1111/jssr.12284
Lachmann, B., Sindermann, C., Sariyska, R. Y., Luo, R., Melchers, M. C., Becker, B., ... & Montag, C. (2018). The role of empathy and life satisfaction in internet and smartphone use disorder. Frontiers in psychology, 9, 398.
Myers, D.G., & Diener, E. (1995). Who Is Happy?. Psychological Science, 6, 10-19.
Pronk, N. P., Kottke, T. E., Lowry, M., Katz, A. S., Gallagher, J. M., Knudson, S. M., ... & Tillema, J. O. (2016). Concordance Between Life Satisfaction and Six Elements of Well-Being Among Respondents to a Health Assessment Survey, HealthPartners Employees, Minnesota, 2011. Preventing chronic disease, 13, E173-E173.
Rowatt, W., & Kirkpatrick, L. A. (2002). Two Dimensions of Attachment to God and their Relation to Affect, Religiosity, and Personality Constructs. Journal For The Scientific Study Of Religion, 41(4), 637-651. DOI: 10.1111/1468-5906.00143
Sim, T. N., & Loh, B. S. M. (2003). Attachment to God: Measurement and Dynamics. Journal Of Social And Personal Relationships, 20(3), 373-389.
Simpson, J. A. (1999). Attachment theory in modern evolutionary perspective. In Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applicationsJ. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), (pp. 115-140). New York, NY, US: Guilford Press.
Strenger , A. M., Schnitker, S. A., & Felke, T. J. (2016). Attachment to God moderates the relation between sociocultural pressure and eating disorder symptoms as mediated by emotional eating. Mental Health, Religion & Culture, 19(1), 23-36.