سنخ شناسی زندگی از دیدگاه علامه طباطبایی در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 قم باجک ک80 خکمت4 پ12

2 موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف سنخ‌شناسی زندگی براساس اندیشه اسلامی با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی انجام شده است. بدین‌منظور به روش توصیفی تحلیلی به منابع دست اول (آیات و روایات) و اندیشه اسلامی و به طور خاص آثار علامه طباطبایی مراجعه شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی با توجه به دو ملاک حقیقی و غیرحقیقی بودن حیات و حیات خصوصی(زندگی مومنانه) و زندگی عمومی(زندگی مشترک با سایر حیوانات)، سه نوع زندگی «ذلت‌محور»، «لذت‌محور» و«سعادت‌محور» استخراج گردید. مفاهیم عاجله، حیات دنیا و متاع غرور بیانگر زندگی لذت‌محور‌ می‌باشد که حیات عمومی است. مفهوم معیشت ضنک حیاتی غیرحقیقی است که به زندگی ذلت‌محور اشاره دارد. افرادی که در این دو سنخ زندگی هستند، از رسیدن به بالاترین درجات کمال باز می‌مانند. حیات حقیقی منحصر در زندگی آخرت و سنخی از زندگی دنیوی به نام حیات طیبه است که همان زندگی سعادت‌محور می‌باشد. همچنین بدست آمد که زندگی از دیدگاه علامه طباطبایی، در گستره‌ای وسیع‌تر ، مطرح شده است؛ چرا که زندگی انسان در دو سطح دنیوی و اخروی است که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و زندگی مطلوب بر محور سعادت شکل می‌گیرد. سنخ زندگی از نگاه علامه زندگی خوب و سعادت محور نیست و همچنین.معنوی بودن منشأ سنخ‌های زندگی، هدفمندی سنخ‌های زندگی جهت دستیابی به سعادت جاودانه فرامادی، نقش انگیزه الهی در رسیدن به هدف زندگی، فراتر بودن قلمروی ارزشی سنخ‌های زندگی می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The typology of life from the point of view of Allameh Tabatabai in the Quran

نویسندگان [English]

  • سید هادی سرکشیک 1
  • MohamadReza Ahmadi 2
2 Imam Khomeini’s Educational and Research Institute
چکیده [English]

پژوهش حاضر با هدف سنخ‌شناسی زندگی براساس اندیشه اسلامی با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی انجام شده است. بدین‌منظور به روش توصیفی تحلیلی به منابع دست اول (آیات و روایات) و اندیشه اسلامی و به طور خاص آثار علامه طباطبایی مراجعه شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی با توجه به دو ملاک حقیقی و غیرحقیقی بودن حیات و حیات خصوصی(زندگی مومنانه) و زندگی عمومی(زندگی مشترک با سایر حیوانات)، سه نوع زندگی «ذلت‌محور»، «لذت‌محور» و«سعادت‌محور» استخراج گردید. مفاهیم عاجله، حیات دنیا و متاع غرور بیانگر زندگی لذت‌محور‌ می‌باشد که حیات عمومی است. مفهوم معیشت ضنک حیاتی غیرحقیقی است که به زندگی ذلت‌محور اشاره دارد. افرادی که در این دو سنخ زندگی هستند، از رسیدن به بالاترین درجات کمال باز می‌مانند. حیات حقیقی منحصر در زندگی آخرت و سنخی از زندگی دنیوی به نام حیات طیبه است که همان زندگی سعادت‌محور می‌باشد. همچنین بدست آمد که زندگی از دیدگاه علامه طباطبایی، در گستره‌ای وسیع‌تر ، مطرح شده است؛ چرا که زندگی انسان در دو سطح دنیوی و اخروی است که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و زندگی مطلوب بر محور سعادت شکل می‌گیرد. سنخ زندگی از نگاه علامه زندگی خوب و سعادت محور نیست و همچنین.معنوی بودن منشأ سنخ‌های زندگی، هدفمندی سنخ‌های زندگی جهت دستیابی به سعادت جاودانه فرامادی، نقش انگیزه الهی در رسیدن به هدف زندگی، فراتر بودن قلمروی ارزشی سنخ‌های زندگی می باشد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life
  • Types of Life
  • Allameh Tabatabai
  • Quran

مراجع

قرآن کریم
الهامی‌نیا، ع. ا. (1384). انواع حیات در قرآن. مربیان، 16، 5-24.
ایان، ب. (1384). علم و دین. ترجمۀ ب. خرمشاهی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
تهانوی، م. (1996). موسوعة کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم. بیروت: چاپ رفیق­العجم و علی دحروج.
جعفری، م. ت. (1379). ایدئال زندگی و زندگی ایدئال. قم: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
حویزی، ع. (1383). نورالثقلین. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خوانسارى، م. (1366). شرح غرر الحکم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دهقانی، ز.، و پیشوایی، م ، (1393). بهبود کیفیت زندگی با استفاده از آیات و روایات. اولین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم رفتاری. تهران.
دیانی، م. (1390). معنای زندگی از منظر سید محمد حسین طباطبائی. پژوهش­های فلسفی - کلامی، 48، 23-37.
دژاکام، ل.، و عباسی­زادۀ جهرمی، م. (1388). حیات از منظر قرآن و فلاسفۀ غرب و شرق. پژوهش­نامۀ علوم و معارف قرآن کریم، 35، 35ـ50.
راغب اصفهانی، ح. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. قم: دفتر نشر کتاب.
رفیعی، ع. (1384). حیات طیبۀ انسان (بر اساس حکمت نظری و عملی قرآن کریم). مربیان، 18، 5-41.
سبحانی، ج. (1421ق). محاضرات فی الالهیات. قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
سجادی، ج. (۱۳۷۵). فرهنگ علوم فلسفی و کلامی. تهران: امیرکبیر.
سبزواری، م. (1383). اسرارالحکم. قم: مطبوعات دینی.
صلیبا، ج. (۱۴۱۴ق). المعجم الفلسفی بالالفاظ العربیة و الفرنسیة و الانکلیزیة و اللاتینیة. بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب.
طباطبائی، م. ح. (1374ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، ف. (1317ق). مجمع­البیان فی تفسیر القرآن. تهران: مکتبۀ العلمیۀ الاسلامیۀ.
طبری، م. (1415ق). جامع البیان فی تأویل القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
عثمان، ع. (1373). روان‌شناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان اسلامی. ترجمة س. م. ب. حجتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
غزالی، م. (بی­تا). إحیاء علوم الدین. بیروت: دارالکتاب العربی.
فاضلی کبریا، م.، حسن­زاده، ر.، و یدالله­پور، م. (1392). بررسی تطبیقی «بهبود کیفیت زندگی» از منظر اسلام و روان­شناسان مثبت­گرا. دین و سلامت، 1، 73-82.
قرطبی، ا. (1405ق). الجامع لاحکام القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
کلینی، م. (1407ق). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
لینلی، آ.، و ژوزف، ا. (1388). روان­شناسی مثبت در عمل. ترجمۀ ا. برجعلی و س. عبدالملکی. تهران: پنجره.
مجلسى، م.ب. (1403 ق). بحارالانوار، الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. بیروت: مؤسسۀ دارالوفاء.
مطهری، م. (1380). مجموعۀ آثار. تهران: صدرا.
ملاصدرا، م. (1368). الحکمۀ المتعالیه فی اسفار الاربعه العقلیه. قم: مکتبۀ المصطفوی.
 
Beckner, M. O. (2005). Organism biology. In the Encyclopedia of philosophy, vol.7, In D. M. Borchert (Ed.), Editor in chief, 2nd ed.
Felix Alluntis, O.F.M. (2005). Vitalism. In the Encyclopedia of philosophy, vol.9, In D. M. Borchert (Ed.), Editor in chief, 2nd ed.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 آبان 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 15 آذر 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار