بازشناسی مفهوم غیرت در نگرش دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روا‌ن‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه روا‌ن‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

در این پژوهش مفهوم‌شناسی انواع غیرت از نظر دانشجویان بررسی شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی­ تحلیلی است. جامعۀ آماری این پژوهش تمام دانشجویان دانشکده‌های دانشگاه تهران‌اند که از میان آن‌ها 600 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار این پژوهش، پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته است. برای تحلیل و تجزیه داده‌ها از هم‌بستگی و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داده است که الف) شنیدن کلمۀ غیرت، احساسات متفاوتی را اعم از مثبت و منفی در افراد ایجاد می‌کرد؛ ب) تداعی‌های افراد به هنگام شنیدن کلمۀ غیرت، بسیار متفاوت بود؛ ج) انواع غیرت برای دانشجویان اهمیتی متفاوت داشت و ترتیب آن عبارت بود از: خانوادگی، ناموسی، فرهنگی، دینی و قومیتی؛ د) نزدیک به سه چهارم افراد، بر این باور بودند که غیرت ارتباطی با جنسیت ندارد؛ ه‍) بیش از نیمی از دانشجویان اظهار داشتند که عده‌ای غیرت را با حسادت اشتباه می‌گیرند؛ و) ارزیابی افراد از میزان غیرت‌مندی خودشان بیشتر از ارزیابی آن‌ها از میزان غیرت‌مندی ایرانیان بود؛ ز) در پاسخ به این سؤال که آیا فرضاً حاضرید با کسی ازدواج کنید که صراحتاً اعلام کرده، همسری بی‌غیرت می‌خواهد، نزدیک به 73 درصد پاسخ منفی، نزدیک به 17 درصد موافقت مشروط و فقط 5/3 درصد پاسخ مثبت دادند؛ ح) در پیش‌بینی عوامل مؤثر در ارزیابی میزان غیرت‌مندی افراد توسط خودشان، عوامل متعددی مؤثر بودند و درمجموع، حدود 50 درصد واریانس این متغیر را تبیین می‌کردند که سهم غیرت ناموسی با 35 درصد از همه بیشتر بود؛ ط) غیرت در زبان فارسی به دو معنی به‌کار رفته است: رشک و حسادت و نیز دفاع از عرض و ناموس و آنچه برای فرد ارزشمند است، که معنای دوم متأثر از فرهنگ اسلامی است، به‌علاوه غیرت دارای بُعد اجتماعی نیز هست. به این معنا که انسان غیور نه‌تنها از ناموس خود محافظت می‌کند، بلکه حفظ ناموس دیگران را نیز وظیفۀ خود می‌داند. مقایسۀ غیرت با این دو کارکرد با معادل آن در زبان انگلیسی ­ یعنی حسادت جنسی ­ نشان می‌دهد که میان این دو مفهوم، تفاوتی عمیق و اساسی وجود دارد؛ درنهایت اینکه حفظ تعادل در موضوع غیرت‌ورزی ناموسی بسیار مهم بوده و توصیه شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition The concept of Gheirat In Students'Attitude

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad-Reza Rezazade 1
  • Hadi Bahrami-Ehsan 2
1 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

In this study the semantics of different types of Gheirat , were examined .The present study is descriptive-
analytical; The statistical population of this study comprised of all students of the faculties of the University of Tehran, from whom 600 people were selected by available sampling. The research tool was a researcher-made questionnaire. The results showed that : Hearing the word gheirat, caused different emotions in both positive and negative :student's associations when hearing the word gheirat were different. : The types of gheirat were of different importance to individuals ؛ Nearly three-quarters of student believed that gheirat had nothing to do with gender ؛ More than half of the students stated that some people confuse gheirat with jealousy ؛ students evaluated their own level of gheirat more than their evaluation of the level of gheirat of Iranians ؛only 3/5% said they were agree to marry someone supposed who wanted wife without gheirat . In predicting the effective factors in assessing the degree of gheirat, several factors were effective and in total, about 50% of the variance explained this variable that the share of chastity gheirat with 35%. ,in addition the gheirat has a social dimension. In this sense a man with gheirat not only protects his valuble assets , but also considers it his duty to preserve the valuable assets of others. A comparison of gheirat with these two functions with its English equivalent - sexual jealousy - shows that there is a profound difference between the two concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • associations of gheirat
  • types of gheirat
  • –gheirat relations with gender and jealousy
  • –being with gheirat
  • –lack of gheirat
نراقی، م.م. (1390). جامع السعادت. ترجمۀ ک. فیضی. تهران: انتشارات قائم آل محمد (ص).
نهج‌البلاغه (1388). ترجمۀ م. دشتی. تهران: زهد.
حر عاملی، م. (1396). آداب معاشرت از دیدگاه معصومین (ع) (وسائل الشیعه). ترجمۀ م.ع. فارابی و ی. عباسی علی کمر. مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
دهخدا، ع.ا. (1390). لغت‌نامۀ فارسی. تهران: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا.
طباطبایی، س.م.ح. (1382). تفسیر المیزان. ترجمۀ م.ب. موسوی همدانی. ج 4. تهران: انتشارات اسلامی.
اکبری دستک، ف.، نعمتی پیر علی، د.، و رود مقدس، ر.ع. (1397). غیرت و کارکردهای آن در آموزه‌های دینی. بصیرت و تربیت اسلامی، 44، 97­122.
شهابی، م.، و اعطاف، و. (1393). مطالعۀ پدیدارشناسانۀ نگرانی مردان از ابژه‌سازی و خود ­ ابژه‌سازی زنان. جامعه‌شناسی ایران، 2 (45)، 126­152.
کرلینجر، ف. (1376). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. 2 ج. ترجمۀ ح. پاشاشریفی و ج. نجفی زند. تهران: آوای نور.
قربانی، ن. (1395). از خط تا مثلث تعارض. تهران: بینش نو.
بارون، ر.، بیرن، د.، و برنسکامپ، ن. (2006). روان‌شناسی اجتماعی. ترجمۀ ی. کریمی (1395). تهران: روان.
مطهری، م. (1384). مجموعه آثار. ج. 22. تهران: صدرا.
 
Aronson, E., Wilson, T.D., & Aker, R.M (2010). Social Psychology (7 rd ed). Boston, MA: prentice Hall.
Baker, N.,V., Gergware, P. R., & Cassidy, M.A. (1999). Family Killing fields: Honor rationales in The murder of woman. Journal of Violence Against Woman, 5, 164-184.
Berry, J., Phinney, J.S., Sam, D.L., & Vedder, p. (2006). Immigrant youth: Acculturation, Identity , and Adaptation. Journal of Applied Psychology, 55(3), 303-332
Boiger, M., Gungor, D., Karasawa, M., & Mesquita, B. (2014). Defending honor, Keeping face: Interpersonal affordances of anger and shame in turkey and Japan. Journal of Cognition and Emotion , 28 (7), 65-75
Buss, D.M., & Schmitt, D.P. (1993). Sexual strategies Theory: An evolutionary perspective on human mating. Psychological Review, 100, 204–234
Cortina, L. M. (2004). Hispanic perspectives on Sexual Harassment and Social Support. Personality and Social psychology Bulletin, 30(5), 570-584
Current Directions in psychological Science, 15 (4), 156-161.
Inkeles, A. (1997). National Character. A Psycho- Social Perspective. New Brunswick , NJ: Transaction Publishers.
Mccrae, R.R., & Terracciano, A. (2006). National character and personality.
Mooij, M.D. & Hofstede, G. (2010). The Hofstede Model. International Journal of Advertising, 29(1), 85 – 115
Mosquera, P.M.R. (2011). Masculine and feminine honor codes. International Journal of Social Psychology, 26(1), 50-55
Vandello, J. A., & Cohen, D. (2003). Male honor and female fidelity: Implicit cultural scripts that perpetuate domestic violence. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 997-1010.