تدوین مدل رضایت زناشویی براساس شفقت خود و تنظیم هیجان: نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری روان‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 استادیار دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

4 دانشجوی کارشناسی ارشد، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران (نویسندۀ مسئول)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که به روش هم‌بستگی با استفاده از معادلات ساختاری انجام شد. حجم نمونه‏ با توجه به چارچوب ساختاری و پیچیدگی مدل تعیین شد. مشارکت‌کنندگان 326 نفر از افراد متأهل بودند که به صورت داوطلبانه در این پژوهش مشارکت داشتند. ابزار گردآوری داده‏ها پرسش‌نامه‏های رضایت زناشویی، راهبردهای تنظیم هیجان، پذیرش و عمل، و خودشفقتی بود. داده‏ها از طریق بررسی هم‌بستگی و معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس. و ایموس نسخۀ 26 تحلیل شد. براساس نتایج، مدل کلی پژوهش تأیید شد و متغیرهای مدل توان تبیین 23/0 از واریانس رضایت زناشویی را داشتند. شاخص‌های برازش مدل از سطح مطلوبی برخوردار بودند. براساس یافته‏ها نتیجه‌گیری می‏شود انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، نقش میانجی از نوع کامل را در رابطۀ خودشفقتی و رضایت زناشویی دارد، درحالی که نقش میانجی این متغیر در رابطه ارزیابی مجدد هیجان و رضایت زناشویی تأیید نشد و ارزیابی مجدد هیجان فقط از مسیر مستقیم در تبیین رضایت زناشویی نقش داشت. براساس نتایج پیشنهاد می‏شود خودشفقتی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در مشاوره‏های زناشویی بیش‌از‌بیش موردتوجه قرار گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Marital Satisfaction Model Based on Self-Compassion and Emotion Regulation: The Mediating Role of Psychological Flexibility

نویسندگان [English]

  • mostafa tashvighi 1
  • Rasul Rezaei Mollajegh 2
  • safa neisi 3
  • Elham Tayyari 4
1 M.A in Family Counseling, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Faculty member, Farhangian University, Tehran, Iran
3 M.A in Educational Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
4 M.A student of clinical psychology, Islamic Azad University of Bandar Abbas, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to develop a model of factors affecting marital satisfaction. The research method was correlation using structural equation modeling. The sample consisted of 330 married people who participated in this study voluntarily. Instruments included Enrich Marital Satisfaction Questionnaire (short form, 1993), Emotion regulation Questionnaire (Gross and John, 2003), Acceptance and Action (Bond et al., 2003) and short form self-compassion (Raes et al., 2011). Data were analyzed by correlation analysis and structural equation modeling using SPSS-26 and AMOS-26 software. Based on the results, the general model of the study was confirmed and the variables of self-compassion and emotion regulation mediated by psychological flexibility predicted 0.23 of the variance of marital satisfaction. The model fit indices had a favorable level. Analysis of mediator model indices showed that psychological flexibility has a complete mediating role in the relationship between self-compassion and marital satisfaction, while the mediating path of emotional evaluation to flexibility was not significant and this variable only played a direct role in explaining marital satisfaction. Based on the results, it is suggested that self-compassion and psychological flexibility be given more and more attention in marital counseling. Keywords: Psychological Flexibility, Emotion Regulation, Self-Sufficiency, Marital Satisfaction

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological flexibility
  • Emotion regulation
  • Self-compassion
  • Marital satisfaction

مراجع

اصل دهقان، ف، رضاییان، ح.، و حسینیان، س. (1397). نقش انعطاف‌پذیری خانواده و تمایزیافتگی مادران در خودکارآمدی نوجوانان. فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 13(45)، 55­73.
افشاریان، ن.، درتاج، ف.، سعدی پور، ا.، دلاور، ع.، و شریعتی، ص. (1400). ارائۀ الگوی مفهومی شناسایی ادراک عشق‌ورزی در دانشجویان مجرد. فرهنگ مشاوره و روان درما، 12 (47)، 123­60.
البوغبیش، ت.، خجسته مهر، ر.، و عباس‌پور، ذ. (1398). پیش‌بینی رضایت زناشویی براساس انگیزه‌های استقبالی و اجتنابی فداکاری و رفتارهای فداکارانه در بافت فرهنگی اهواز. روان‌شناسی فرهنگی، 3(2)، 139­155.
ایمانی، م. (1395). بررسی ساختار عاملی پرسش‌نامۀ انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در دانشجویان. مطالعات آموزش و یادگیری، 8(1)، 162­181.
ایمانی، م.، کریمی، ج.، بهبهانی، م.، و امیدی، ع. (1396). بررسی نقش ذهن‌آگاهی، انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و خودشناسی انسجامی بر بهزیستی روان‌شناختی دانشجویان. فیض، 21(2)، 171­178.
حاجلو، ن.، جعفری، ع.، و حشمتی، ر. (1395). پیش‌بینی‌کننده‌های معنوی رضایت زناشویی پرستاران: نقش بهزیستی معنوی و معنا در زندگی. روان‌شناسی و دین، 9(2)، 73­84.
خدادادی سنگده، ج. (1400). شناسایی دلایل شکل‌گیری تعارض زناشویی در دوران عقد. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 48(12)، 25­54.
رحمتی، م.، برآبادی، ح.، و حیدرنیا، ا. (1399). تأثیر برنامۀ غنی‌سازی روابط زوجین مبتنی‌بر طرح وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها بر سازگاری زناشویی زنان با ازدواج زودهنگام. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 11(41)، 235­258.
سپهریان، ف.، محمدی، ن.، بدلپور، ز.، و نوروززاده، و. (1395). رابطۀ امیدواری و شادکامی با رضایت زناشویی. سلامت و مراقبت، 18(1)، 44­37.
سرخابی عبدالملکی، م.، دوکانه‌ای فرد، ف.، و بهبودی، م. (1400). الگوی ساختاری پیش‌بینی طلاق عاطفی زوجین براساس باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم‌جویی هیجانی با میانجی‌گری فرسودگی زناشویی در زنان متأهل. خانواده‌درمانی کاربردی، 2(2)، 1­28.
شاره، ح.، و اسحاقی ثانی، م. (1398). نقش پیش‌بین شخصیت بامدادی ‌شامگاهی، انعطاف‌پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در رضایت زناشوییِ زنان میان‌سال. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 24(4)، 384­399.
شاکریان، ع. (1388). بررسی عوامل مؤثر در رضامندی زناشویی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 14(4)، 40­49.
عباسی واسکسی، ف. (1400). نقش هوش معنوی و متغیرهای جمعیت‌شناختی در پیش‌بینی رضایت زناشویی دانشجویان متأهل. نشریۀ اسلام و سلامت، ۱، ۴1­۴7.
عبدالهی، ع.، و طاهری، آ. (1398). مدل‌سازی معادلات ساختاری با کمک نرم‌افزار AMOS. تهران: جهاد دانشگاهی.
علوی، م. (1392). مدل‌یابی معادلات ساختاری در پژوهش‌های مرتبط با آموزش علوم سلامت: معرفی روش و کاربرد آن (مقالۀ مروری). مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13(56)، 519­530.
علی‌دوستی، ف.، جنگی، ف.، و شجاعی‌فر، ش. (1400). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی‌بر مدل گراس بر تنظیم هیجان، اضطراب و افسردگی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی. روان‌شناسی خانواده، 7(1)، 69­80.
علیدوستی عرب، ع.، نخعی، ن.، و خانجانی، ن. (1394). پایایی و روایی پرسش‌نامه‌های رضایت زناشویی کانزاس و اینریچ کوتاه‌شده به زبان فارسی. بهداشت و توسعه، 4(2)، 150­158.
کشاورز افشار، ح.، اعتمادی، ا.، احمدی نوده، خ.، سعدی‌پور، ا. (1392). مقایسۀ اثربخشی الگوی مبتنی‌بر تحلیل سازه‏‌های شخصی با درمان هیجان‌مدار بر رضایت زناشویی. مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3(4)، 613­641.
کشاورز افشار، ح.، باهنر، ف.، جهانبخشی، ز.، عبدلی ناصر، ن. (1400). پیش‌بینی نگرش به پیمان‏‌شکنی زناشویی برمبنای روابط بین‌شخصی و خودتنظیمی عاطفی با نقش میانجی عزت نفس در زوجین ایرانی. روان‌شناسی فرهنگی، 5(2)، 97­117.
مردانی، س.، و کوشکی، ح. م. (1397). پیش‌بینی افسردگی براساس راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و رضایت زناشویی در زنان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 18(69)، 65­75.
یحیایی راد، ع.، سلیمی بجستانی، ح.، عسگری، م.، و فرح بخش، ک. (1400). تدوین الگوی ارتقای رضایت زناشویی و بررسی اثربخشی آن در کاهش گرایش به طلاق. فصلنامۀ فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 15(53)، 55­84
Abe, S., & Oshio, A. (2018). Does Marital Duration Moderate (Dis)Similarity Effects of Personality on Marital Satisfaction? SAGE Open, 8(2). doi:10.1177/2158244018784985
Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K.,... & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior therapy, 42(4), 676-688.
Bloch, L., Haase, C. M., & Levenson, R. W. (2014). Emotion Regulation Predicts Marital Satisfaction: More Than a Wives' Tale. Emotion, 14(1), 130-144. doi:10.1037/a0034272
Du, W., Luo, M., & Zhou, Z. (2021). A Study on the Relationship Between Marital Socioeconomic Status, Marital Satisfaction, and Depression: Analysis Based on Actor–Partner Interdependence Model (APIM). Applied Research in Quality of Life, 1-23.
Fahimdanesh, F., Noferesti, A., & Tavakol, K. (2020). Self-compassion and forgiveness: Major predictors of marital satisfaction in young couples. The American Journal of Family Therapy, 48(3), 221-234.
Frye, N., Ganong, L., Jensen, T., & Coleman, M. (2020). A Dyadic Analysis of Emotion Regulation as a Moderator of Associations Between Marital Conflict and Marital Satisfaction Among First-married and Remarried Couples. Journal of Family Issues, 41(12), 2328-2355. doi:10.1177/0192513x20935504
Ghahari, S., Davoodi, R., Yekehfallah, M., & Rad, M. M. (2018). Marital Conflict, Cognitive Emotion Regulation, Maladaptive Schema and Sexual Satisfaction in spouse abused and non- abused women in Iran: A comparative study. Asian Journal of Psychiatry, 21-35. doi:10.1016/j.ajp.2018.04.012
Gross, J. J. (1998). Antecedent-and response-focused emotion regulation: divergent consequences for experience, expression, and physiology. Journal of Personality and Social Psychology, 74(1),224-237.
Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348-362.
Hall, S. S. (2021). The double ABCM model of marital satisfaction. Journal of Family Theory & Review.
Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Behavior therapy, 35(4), 639-665.
Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Jelodari, A., & Gheydari, S. (2016). The reliability and validity of the Persian version of Self-Compassion Scale-Revised Edition. The International Jounral of Indian Psychology, 3, 123-133.
Kurşuncu, M. A., & Sümer, Z. H. (2021). Nuclear Family Emotional Functioning and Marital Satisfaction: The Cultural Lens of Self-Construal. The American Journal of Family Therapy, 1-20.
Lamela, D., Figueiredo, B., Morais, A., Matos, P., & Jongenelen, I. (2020). Are measures of marital satisfaction valid for women with depressive symptoms? The examination of factor structure and measurement invariance of the Couple Satisfaction Index‐4 across depression levels in Portuguese women. Clinical Psychology & Psychotherapy, 27(2), 214-219.
Liu, S. M., Wang, Z. Y., Lu, S., & Shi, J. H. (2019). Dyadic Analysis of Childhood Emotional Maltreatment and Marital Satisfaction During the Transition to Parenthood: The Mediating Effects of Emotion Regulation Strategies and Psychological Distress. Journal of Aggression Maltreatment & Trauma, 28(10), 1216-1231. doi:10.1080/10926771. 2018. 1466381
Lotfi, M., Amini, M., & Shiasy, Y. (2021). Comparison of Interpersonal and Intrapersonal Emotion Regulation Models in Explaining Depression and Anxiety Syndrome. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 27(3), 288-301. doi:10.32598/ijpcp.27.2.2359.2
MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological methods, 4(1), 84-99.
Margelisch, K., Schneewind, K. A., Violette, J., & Perrig-Chiello, P. (2017). Marital stability, satisfaction and well-being in old age: variability and continuity in long-term continuously married older persons. Aging & Mental Health, 21(4), 389-398.
Mazzuca, S., Kafetsios, K., Livi, S., & Presaghi, F. (2019). Emotion regulation and satisfaction in long-term marital relationships: The role of emotional contagion. Journal of Social and Personal Relationships, 36(9), 2880-2895. doi:10.1177/0265407518804452
Mirgain, S. A., & Cordova, J. V. (2007). Emotion skills and marital health: The association between observed and self–reported emotion skills, intimacy, and marital satisfaction. Journal of Social and Clinical Psychology, 26(9), 983-1009.
Neff, K. D., & Beretvas, S. N. (2013). The role of self-compassion in romantic relationships. Self and Identity, 12(1), 78-98.
Neff, K. D. (2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and identity, 2(3), 223-250.
Nieh, H.-P., Chou, L.-T., & Chang, C.-J. (2021). Depressed mood trajectories in the first year postpartum among Taiwanese mothers: Associations with perceived support, financial stress, and marital satisfaction. Journal of Health Psychology, 13591053211049944.
Odinka, J. I., Nwoke, M., Chukwuorji, J. C., Egbuagu, K., Mefoh, P., Ndukuba, A. C.,... Odinka, P. C. (2020). Dependent Personality, Mindful Awareness, and Marital Satisfaction and their Association with Postpartum Psychological Distress in Two Tertiary Hospitals, Southeast Nigeria. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 31(2), 920-938. doi:10.1353/hpu.2020.0069
Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self‐compassion scale. Clinical Psychology & Psychotherapy, 18(3), 250-255.
Riahi, F., Golzari, M., & Mootabi, F. (2020). The Relationship Between Emotion Regulation and Marital Satisfaction Using the Actor-partner Interdependence Model. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 26(1), 44-63. doi:10.32598/ijpcp.26.1.3038.1
Ryu, E. (2011). Effects of skewness and kurtosis on normal-theory based maximum likelihood test statistic in multilevel structural equation modeling. Behavior research methods, 43(4), 1066-1074.
Vazquez, V., Otero, I., & Goodlow, J. (2019). Relationship stigma and Black-White interracial marital satisfaction: the mediating role of religious/spiritual well-being. Mental Health Religion & Culture, 22(3), 305-318. doi:10.1080/13674676.2019.1620189
روان‌شناسی فرهنگی
دوره 6، شماره 2
اسفند 1401
صفحه 65-82

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار