شناسایی و اولویت‌بندی آسیب‌های اجتماعی با ارائه مدل مفهومی پیشگیری1

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه لرستان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‎‌بندی آسیب‎‌های اجتماعی با ارائۀ مدل مفهومی پیشگیری انجام گرفت. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع هم‎‌بستگی و از نوع تحلیل عاملی ـ تأییدی بود. جامعۀ آماری پژوهش را تمام شهروندان شهر خرم‎‌آباد با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر در سال 1398 تشکیل می‎‌داد که با روش نمونه‎‌گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب شدند. به‎‌منظور گردآوری داده‎‌ها از پرسش‎‌نامۀ گزارش شخصی محقق‎‌ساخته استفاده شد که دارای روایی محتوایی و پایایی قابل‎‌قبولی بود. در‎‌نهایت، داده‎‌های گردآوری‎‌شده با استفاده از آزمون­ آماری تحلیل عاملی ـ تأییدی تحلیل شد. یافته‎‌ها نشان داد که مدل موردنظر دارای برازش مطلوب و قابل‎‌قبولی است، آسیب‎‌های اجتماعی شناسایی‎‌شده در شهر خرم‎‌آباد عبارت بودند از بیکاری، فقر اقتصادی، بی‎‌تفاوتی اجتماعی، فقدان قانون و قانون‎‌گریزی، اعتیاد، ناهنجاری‎‌های جنسی، حاشیه‎‌نشینی، بحران هویتی، فقر فرهنگی، طلاق، کودکان کار، نابرابری‎‌های اجتماعی، سرقت، بزهکاری نوجوانان و طایفه‎‌گرایی که در این میان، سه مؤلفة بیکاری، حاشیه‎‌نشینی و طلاق به‎‌دلیل بار عاملی ضعیف از مدل حذف شدند. اولویت این آسیب‎‌ها به‎‌ترتیب برابر بود با: بیکاری، ناهنجاری‎‌های جنسی، فقدان قانون و قانون‎‌گریزی، نابرابری اجتماعی، بحران هویتی، طایفه‎‌گرایی، سرقت، بی‎‌تفاوتی اجتماعی، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی و بزهکاری. از سوی دیگر، نتایج نشان داد که از بین همۀ عوامل، اعتیاد با بار عاملی 89 درصد قوی‎‌ترین آسیب اجتماعی و بزهکاری با بار عاملی 23 درصد ضعیف‎‌ترین آسیب اجتماعی در شهر خرم‎‌آباد شناسایی شدند. شناسایی و اولویت‎‌بندی آسیب‎‌های اجتماعی به‎‌منظور پیشگیری و مبارزه با آسیب‎‌های اجتماعی دارای اهمیت بسزایی است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and prioritizing social harms by presenting a conceptual model of prevention

نویسنده [English]

  • leila heidaryani
lorestan university
چکیده [English]

The aim of this study was to identify and prioritize social harms by presenting a conceptual model of prevention. the present research method was a descriptive correlational and confirmatory factor analysis. The statistical population of the study consisted of all citizens of Khorramabad with a master's degree or higher in 1398, with a simple random sampling method, 200 people were selected as available. In order to collect data, a researcher-made self-report questionnaire was used which had acceptable content validity and reliability. Finally, the collected data were analyzed using statistical factor analysis test and analyzed using Amos and Spss software. The findings showed that the model has a favorable and acceptable fit, the social harms identified in Khorramabad were unemployment, economic poverty, social indifference, lack of law and lawlessness, addiction, anomalies. Sex, marginalization, identity crisis, cultural poverty, divorce, child labor, social inequality, theft, juvenile delinquency, and sectarianism, among which, the three components of unemployment, marginalization, and divorce, were excluded from the model due to poor performance. Priority was given to unemployment, sexual dysfunction, lack of law and order, social inequality, identity crisis, sectarianism, theft, social indifference, economic poverty, cultural poverty and delinquency. Among all the factors, the factor of addiction with a factor of 0.89 was identified as the strongest social harm and the factor of delinquency with a factor of 0.23 was identified as the weakest social harm in Khorramabad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identification
  • Prioritization
  • Social Injuries
  • Citizens
  • Khorramabad
  • Prevention
آقایی، ع. ا.، و تیمورتاش، ح. (1389). بررسی رابطه و فرایند آسیب اجتماعی و امنیت اجتماعی. دانشنامه، 4، 3ـ22.
آهی، پ.، ذوقی، ل.، و آجیل‎‌چی، ب. (1389). رابطۀ آسیب‎‌های اجتماعی با امنیت اجتماعی با تأکید بر پدیدۀ اعتیاد. دانش انتظامی، 2(2)، 134ـ152.
بناءبهبهانی، پ.، نصرالهی، ب.، قربان جهرمی، ر.، و جمهری، ف. (1399). ارائۀ مدلی برای پیش‎‌بینی سلامت اجتماعی جوانان بر‎‌اساس ابعاد بزرگ‎‌سالی در حال ظهور و نقش میانجی خودپنداره. روان‌شناسی فرهنگی، 4 (2)، 203ـ222.
پورطاهری، م.، و نعمتی، ر. (1391). اولویت‎‌بندی مسائل توسعۀ روستایی با تأکید بر دیدگاه روستاییان مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان خرم‎‌آباد. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 1 (2)، 128ـ113.
پورغالی، ا.، و مهدوی نصر، ح. (1390). بررسی رابطۀ بین تغییرات اجتماعی ـ فرهنگی و تغییرات میزان آسیب‌های اجتماعی در استان لرستان. همایش هجوم خاموش، جهاد دانشگاهی، معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد استان لرستان.
تیموری، ج.، و نوری، م. (1398). آسیب‎‌های اجتماعی تهدیدی جدی برای امنیت اجتماعی جامعه. دانش انتظامی لرستان، 7 (4)، 181ـ202.
اسکندری چراتی، آ. (1396). بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر بزهکاری (مطالعۀ موردی: نوجوانان پسر 13 تا 19 ساله شهر آزادشهر). تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 13 (34)، 185ـ206.
جزایری، س. س.، اصغرنژاد فرید، ع. ا.، و خاقانی، م. (1398). مقایسۀ عوامل شخصیتی و دین‎‌داری درونی و بیرونی در نوجوانان با و بدون خطر. روان‌شناسی فرهنگی، 3 (2)، 54ـ71.
حسین‎‌پور، ز.، و جمادی، ع. (1395). بررسی علل و عوامل بروز سرقت. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران. تهران.
حسین‎‌پور، م. (1385). بررسی علل اجتماعی ـ روانی اعتیاد به مواد مخدر در بین دانش‌آموزان دبیرستان‌های پسرانۀ استان آذربایجان غربی از دیدگاه دانش‌آموزان معتاد. پایان‎‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
حق‎‌ندری، ا.، زمانی‎‌مقدم، م.، و سپهوند، ا. (1395). اولویت‎‌بندی آسیب‎‌های اجتماعی در شهر خرم‎‌آباد تفسیر دیدگاه صاحب‎‌نظران. نخستین همایش ملی علوم اسلامی حقوق و مدیریت.
دانایی‎‌فرد، ح.، آذر، ع.، و صالحی، ح. (1389). قانون‎‌گریزی در ایران: تبیین نقش عوامل سیاسی، اقتصادی، قانونی، مدیریتی و اجتماعی ـ فرهنگی. دانش انتظامی، 11 (3)، 7ـ65.
دهقانپور محمدآبادی، ف.، و صمصامی مزرعه آخوند، ز. (1397). جایگاه خانواده در تحول و شکل‎‌گیری هویت فرزندان. اولین همایش ملی کودکان ایران اسلامی در دورۀ پیش‌دبستانی، وزارت آموزش و پرورش، معاونت آموزش ابتدایی.
راغفر، ح.، باباپور، م.، و یزدان‎‌پناه، م. (1394). بررسی رابطۀ رشد اقتصادی با فقر و نابرابری در ایران طی برنامه‎‌های اول تا چهارم توسعه. علمی ـ پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 4 (16)، 59ـ79.
ربانی خوراسگان، ر.، کلانتری، ص.، و هاشمیان‎‌فر، س. ع. (1390). بررسی ارتباط بین عوامل اجتماعی با نابرابری‎‌های اجتماعی. رفاه اجتماعی، 11 (41)، 267ـ305.
زاهدی اصل، م. (1394). آسیب‌های اجتماعی از‌منظر مددکاری اجتماعی. تهران: انتشارات علامه طباطبایی.
سجاسی قیداری، ح.، پورطاهری، م.، صادقی، و.، و حسینی، س. م. ح. (1395). تحلیل رابطۀ طایفه‎‌گرایی اجتماعات محلی با توسعۀ سیاسی در شرایط انتخاباتی (مطالعۀ موردی: شهرستان نورآباد ممسنی). جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 14 (1)، 19ـ46.
شهابی، ب. (1398). مطالعۀ آسیب‎‌های اجتماعی ناشی از حاشیه‎‌نشینی در شهر اردبیل از دیدگاه کارشناسان. دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی، اردبیل.
فرهادی محلی، ع. (1390). بررسی تحلیلی پدیدۀ جهانی شدن با تمرکز بر حوزۀ فرهنگ. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 2 (5)، 63ـ96.
قاضی‎‌زاده، ه.، و کیانپور، م. (1394). بررسی میزان بی‎‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه اصفهان). پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 4 (1)، 59ـ78.
علوی، ح. ر. (1389). تأثیر عوامل اجتماعی بر گرایش افراد به اعتیاد، سرقت و روسپیگری. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 2 (2)، 5ـ20.
عمید، ر. (1395). نحوۀ عملکرد شهرداری تهران در حوزۀ مدیریت آسیب‌های اجتماعی. پایان‎‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ جامعه­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
گودرزی، آ. (1391). ناآرامی‌های اجتماعی، عوامل و فرایند آن. رسالۀ دکتری، رشتۀ جامعه­شناسی. دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
محسن‎‌زاده، ط. (1392). مطالعۀ عوامل اجتماعی و فرهنگی خیابانی شدن کودکان در شهر خرم‌آباد در سال 1391. پایان‎‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ مطالعات فرهنگی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه کاشان.
مداح، م.، و خیرخواهان، ا. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم در بین مجرمان سرقت و مواد مخدر. پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، 9 (4)، 10ـ26.
مدهوشی، م.، و ناصرپور، ن. (1382). ارزیابی موانع توسعۀ صنعت گردشگری در استان لرستان. پژوهش‌نامۀ بازرگانی، 7 (28)، 25ـ58.
مروتی، س.، وحیدنیا، ف.، صادقی، ع.، و فتاحی، ا. (1393). علل و عوامل انحرافات جنسی از دیدگاه قرآن و روایات. پژوهش‌نامۀ اسلامی زنان و خانواده، 2 (2)، 93ـ113.
موسوی، م.، طاهریان، س.، و ملکی، س. (1398). اولویت‎‌بندی مسائل اجتماعی ایران. دومین همایش ملی آسیب‎‌های اجتماعی. اردبیل.
میرزایی، ا.، احمدی، ی.، بخارایی، ا.، و نایبی، ه. (1396). قانون‎‌گریزی و پیوندهای اجتماعی: (مطالعۀ موردی: شهر اهواز). جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 8 (3)، 31ـ66.
میرزایی، ا.، احمدی، ی.، بخارایی، ا.، و نایبی، ه. (1397). تأثیر عوامل اجتماعی ـ فرهنگی بر قانون‎‌گریزی (مورد مطالعه: استان خوزستان). علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 54، 189ـ228.
میره‎‌ای، م.، عارفی، م.، و رشنوفر، آ. (1395). پژوهشی بر توسعه‎‌یافتگی و نابرابری‎‌های آن در استان لرستان. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(21)، 1ـ6.
میری آشتیانی، ا. (1384). جامعه‌شناسی اعتیاد در ایران امروز. تهران: مهاجر.
وروایی، ا.، و پرنداخ، ع. (1395). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تکرار جرم (مطالعۀ موردی: شهر کرمانشاه. علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 10 (3)، 1ـ28.
brook, A. (2002). addiction among high school pupils in holonand their attitude to wards drugs. journal of tropical pediatrics, 42(3), 175- 7.
Brush, J. (2007). Does Income Inequality Lead to More Crime? A Comparison of Cross -Sectional and Time-Series Analyses of United States Counties. Economics Letters, 96, 264-268.
Rickman, N., & Witt, R. (2007). The Determinants of Employee Crime in the. K. Economical, 74, 161-175.