نقش جو عاطفی و عملکرد خانواده در رفتارهای پرخطر گروهی از رانندگان تهرانی

پورابراهیم, تقی; یاری, سیامک; عسگری, آزاده

doi:10.30487/jcp.2020.233769.1118

نقش جو عاطفی و عملکرد خانواده در رفتارهای پرخطر گروهی از رانندگان تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

³ گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.30487/jcp.2020.233769.1118

چکیده

ابزارهای پیشرفتۀ فناورانه همچون خودرو، در زندگی افراد جامعه به‌‌مثابۀ شمشیر دولبه عمل می‌‌کند. هدف این پژوهش تعیین نقش جو عاطفی و عملکرد خانواده در رفتارهای پرخطر رانندگی است. روش پژوهش توصیفی و از نوع هم‌‌بستگی بود. از جامعۀ آماری رانندگان پرخطر شهر تهران 150 راننده به روش نمونه‌‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسش‌‌نامه‌های مقیاس جو عاطفی خانواده، پرسش‌‌نامة عملکرد خانواده، و پرسش‌‌نامة رفتار رانندگی منچستر پاسخ دادند. داده‌ها با روش‌های آماری هم‌‌بستگی و رگرسیون تحلیل شد. بین متغیرهای پیش‌بین جو عاطفی و عملکرد خانواده با متغیر ملاک رفتار رانندگی، رابطۀ منفی به‌‌دست آمد. با افزایش شاخص جو عاطفی و عملکرد خانواده رفتارهای پرخطر رانندگی کاهش می‌یابد و با کاهش شاخص جو عاطفی و عملکرد خانواده، رفتارهای پرخطر افزایش می‌یابد. خانواده با دادن مسئولیت و مشخص کردن نقش‌ها و انتظارها از اعضای خود، یعنی عملکرد مطلوب و همچنین با ایجاد فضای آرام و صمیمی می‌تواند افراد را به پختگی لازم برساند و از رفتارهای هیجانی و احساسی در رانندگی یعنی رفتارهای پرخطر پیشگیری کند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25887211.1399.4.1.5.3

عنوان مقاله [English]

The role of emotional climate and family function in high risk driving behaviors of a group of Tehran drivers

نویسندگان [English]

Taghi Pourebrahim ¹
Siyamak Yari ²
Azade Asgari ³

¹ Department of Counseling, Faculty of Education and psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² Faculty of Education and psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

³ Department of Psychology, Faculty of Education and psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Technological advances have created tools and technologies for mankind. These advanced tools, such as cars, act as double-edged swords in the lives of people in society. The purpose of this study was to determine the role of emotional climate and family performance in high risk driving behaviors. The research method was descriptive and correlational. From the high-risk driver population of Tehran, 150 drivers were selected by convenience sampling. The measuring instruments were family emotional climate questionnaire, family functioning questionnaire and Manchester driver behavior questionnaire (DBQ). The data were analyzed by correlation and regression statistical methods. A significant negative relationship was found between the predictor variables and the criterion variable. With the increase in emotional climate and family functioning, risky driving behaviors decreased and with decreasing emotional climate and family performance, risky behaviors increased. By giving responsibility and identifying the roles and expectations of its members to perform well and by creating a calm and intimate atmosphere, the family can mature and prevent emotional and sensitive behaviors – such as high risk behaviors – in driving.

کلیدواژه‌ها [English]

Risky driving behavior
Family emotional climate
Family functioning

مراجع

جزایری، س.، اصغرنژاد، ع.ا.، و خاقانی، م. (1398). مقایسۀ عوامل شخصیتی و دین‌‌داری درونی و بیرونی در نوجوانان با و بدون رفتارهای پرخطر. روان‌شناسی فرهنگی، 3(2)، 54 ـ71.

رحمانی، پ. (1391). بررسی شیوه‌‌های فرزندپروری و جو عاطفی خانوادۀ کودکان مبتلا به اضطراب فراگیر و کودکان فاقد اضطراب، آموزش و ارزیابی، 13، 67 ـ77.

ساعتچی، م.، کامکاری، ک.، و عسگریان، م. (1391). آزمون‌‌های روان‌‌شناختی. تهران: ویرایش.

عباسپور، ذ.، کریمی، س.، و امان‌‌الهی، ع. (1398). اثر خانواده‌گرایی بر خودکم‌بینی، انگیزش تحصیلی و عزت نفس با میانجی‌گری رابطة مادر - دختر. روان‌شناسی فرهنگی، 3(2)، 108ـ123.

کاظمی خوبان، ز.، و چابکی، ع. (1396). رابطۀ عملکرد خانواده و سبک‌‌های هویت در دانش‌‌آموزان، روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، 4، 26ـ37.

محمدی، ک.، رفاهی، ژ.، و سامانی، س. (1392). واسطه‌‌گری عزت نفس در کیفیت زندگی و رفتارهای پرخطر در بین دانشجویان. رو‌‌ش‌‌ها و مدل‌های روان‌‌شناختی، 14، 29ـ43.

گروسی، ب.، و عضدی، و. (1392). نقش ویژگی‌های شخصیتی در رانندگی پرخطر، راهور، 6، 11ـ40.

محبی، م.ح.، مشتاقی، س.، و شهبازی، م. (1390). رابطۀ جو عاطفی خانواده با رشد مهارت‌‌های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌‌آموزان، پژوهش در برنامه‌‌ریزی درسی،30، 84 ـ93.

مولایی، م.، و جانی، س. (1394). رابطۀ اعتیاد به اینترنت با گرایش نوجوانان به جنس مخالف، رفتارهای جنسی، الکل، خشونت، چت و هک. مجلۀ علوم پزشکی کرمانشاه، 19، 334ـ342.

Ackard, D. M., Neumark, S., Story, M., & Pery, C. (2006). Behavioral and emotional health among adolescents. American Journal of preventive Medicine, 30(1), 59-66.

Bianchi, A., & Summala, H. (2004). The “genetics” of driving behaviour: Parents’ driving style predicts their children’s driving style. Accident Analysis and Prevention, 36, 655-569.

Davey, J., Wishart, D. F., Reeman, J., & Watson, B. (2007). An application of the driver behavior guestionaire in Australian organizational fleet setting. Traffic Psychology and behavior, 10(1), 11-21.

Deffenbacher, J. L., Deffenbacher, D. M., Lynch, R. S., & Richards, T. L. (2003). Anger, aggression, and risky behavior: A comparison of high and low anger drivers. Behaviour research and therapy, 41(6), 701-718.

Nagler, M. (2013). Playing well with others: The role of social capital in ttraffic accident prevention. Eastern Economic Journal, 39(2), 172-200.

Lajunen, T. (2001). Personality and accident liability: Are extraversion, Neuroticism and psychotocosm related to traffic and occupational fatalities? Personality and Individual Differences, 31(8), 1365- 1373.

Orbit, T., Kaplan, S., Lotan, T., Prato, C. (2016). The combined contribution of personality, family traits, and reckless driving intentions to young men’s risky driving: What role does anger play? Transportation Research Part, 48, 19-94.

Şimşekoğlu, Ö, Nordfjærn, T., Zavareh, M. F., Hezaveh, A. M., Mamdoohi, A. R., & Rundmo, T. (2013). Risk perceptions, fatalism and driver behaviors in Turkey and Iran. Safety science, 59, 187-192.

Rowe, R., Roman, G. D., McKenna, F. P., Barker, E., & Poulter, D. (2015). Measuring errors and violations on the road: A bifactor modeling approach to the Driver Behavior Questionnaire. Accident Analysis & Prevention, 74, 118-125.

Ulleberg, P., & Rundmo, T. (2003). Personality, attitudes and risk perception as predictors of risky driving behaviour among young drivers. Safety Science, 41, 427-443.