تأثیر آموزش مثبت‌نگری بر تاب‌آوری و افسردگی گروهی از سالمندان تهرانی مقیم آسایشگاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

چکیده

هدف از انجام پژوهش، تعیین تأثیر آموزش مثبت­نگری بر تاب­آوری و افسردگی زنان سالمند مقیم آسایشگاه بود. روش پژوهش آزمایشی و از نوع پیش­آزمون ـ پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش، تمام زنان سالمند مقیم آسایشگاه در شهر تهران بود. 30 نفر از سالمندان زن ساکن آسایشگاه به روش نمونه­گیریِ در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به­طور تصادفی جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده­ها، دو پرسش­نامۀ استاندارد تاب­آوری کانر و دیویدسون و افسردگی بک بود. از پروتکل آموزشی و راهنمای مثبت­نگری گروهی برای آموزش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد مثبت­نگری و تفکرات مثبت سبب کاهش میزان افسردگی و افزایش تاب­آوری در زنان سالمند مقیم آسایشگاه می­شود. از این رو، در مداخلات در نظر گرفته­شده برای این زنان سالمند، می­توان از روان­شناسی مثبت­نگر بهره برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Positive Thinking on Resilience and Depression in a Group of Tehran Older Adults Resident in Sanatorium

نویسندگان [English]

  • Taghi Pourebrahim 1
  • Moosa Shahabi 2
1 Shahid Beheshti University
2 Islamic Azad University, North Tehran Branch
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effect of positive thinking on resilience and depression in female older adults resident in sanatorium. The research method used pre-test, post-test, and control group. The statistical population included all female older adults resident in sanatorium (FOARS) in Tehran city. Thirty FOARS were selected through convenience sampling and were randomly assigned into two experimental and control groups. Data collection tools were Connor-Davidson Resilience Scale and Beck Depression Inventory. Educational protocols and a Group Positive Guidance Guide were used for training. Covariance analysis was used to analyze the data. The results showed that positive attitude and positive thinking reduced depression and increased resilience in FOARS. Hence, in various interventions intended for these elderly women, positive psychological intervention can be included too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive thinking
  • resilience
  • depression
  • female older adults resident in sanatorium
  • sanatorium
بهرامی­پور، م.، و ارغنده، ف. (1394). رابطۀ اختلالات خواب و افسردگی در نوجوانان دختر و پسر نابینا و نیمه­بینا. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 21 و22، 59ـ74.
پورابراهیم، ت.، و رسولی، ر. (1387). تأثیر معنادرمانی گروهی بر کاهش افسردگی و ارتقای معنای زندگی زنان سالمند مقیم آسایشگاه. روان­شناسی کاربردی، 8، 673ـ685.
رعیت ، م.، ارجمندنیا، ع.ا.، و افروز، غ. (1394). تأثیر برنامۀ آموزشی مثبت­نگری بر شادکامی و باورهای غیرمنطقی نوجوانان بزهکار. پژوهش­نامۀ روان­شناسی مثبت، 2، 1ـ14.
سلیگمن، م. (1392). خوش­بینی آموخته­شده.  ترجمۀ ق. خدایی. تهران: رایین.
سهرابی، ف.، و جعفری، ف. (1395). اثربخشی روان­درمانی گروهی مثبت­نگر بر تاب­آوری، شادکامی و سلامت عمومی زنان دارای همسر وابسته به مواد مخدر. پژوهش­نامۀ روان­شناسی مثبت، 1، 31ـ46.
طاهری، پ.، گرمارودی، غ.، آزادبخت، م.، فکری زاده، ز.، و حمیدی، ر. (1393). بررسی روایی و پایایی نسخۀ دوم پرسش­نامۀ افسردگی بک در سالمندان ایرانی. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 1، 189ـ198.
عزیزی، ز.، و نعیمی، ا. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش مثبت­اندیشی بر تاب­آوری زوج­های جوان. کنگرۀ بین‌المللی جامع روان­شناسی ایران، برگزاری به­صورت وبینار، مؤسسۀ نمودار توسعۀ داتیس.
علی­اصغرپور، م.، و عیب­پوش، س. (1391). کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه کهریزک و ارتباط آن با عوامل مختلف. پرستاری ایران، 75، 60ـ70.  
فردوسی، س. (1392). بهداشت روانی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
فرنام، ع.، و حمیدی، م. (1395). اثربخشی آموزش مثبت­نگری در افزایش امید با تأکید بر قرآن و آموزه‌های اسلامی. مطالعات روان­شناسی بالینی، 22، 23ـ46.
قدم­پور، ع.، رحیمی­پور، ط.، و سلیمی، ح. (1394). بررسی اثربخشی رویکرد گروه­درمانی معنوی بر افزایش میزان تاب­آوری دانش­آموزان دختر دورۀ متوسطۀ شهر اصفهان. روان­شناسی دین، 4 ، 61ـ80.
کاویانی، م.، و پناهی، ع.ا. (1393) مفاهیم روان­شناختی در قرآن.چ 1. قم  پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کوچکی­نیا، م.، و دهقان­زاده، ش. (1396). تاب­آوری سالمندان مقیم آسایشگاه: نقش ادراک از خدا و معنای زندگی. روان­شناسی پیری، 4، 263ـ270.
کوئیلیام، س. (1386). مثبت­اندیشی و مثبت­گرایی کاربردی. ترجمۀ ف. براتی و ا. صادقی. تهران: جوانۀ رشد.
نوفرستی، ا.، روشن، ر.، فتی، ل.، حسن­آبادی، ح.، پسندیده، ع.، و شعیری، ح. (1394). اثربخشی روان‌درمانی مثبت­گرا بر شادکامی و بهزیستی روان­شناختی افراد دارای نشانه­های افسردگی: مطالعۀ تک­آزمودنی با چند خط پایه. پژوهش­نامۀ روان­شناسی مثبت، 1، 1ـ18. 
وجدانی، س.، گلزایی، م.، و برج­علی، ا. (1394). اثربخشی روان­درمانی مثبت­گرا بر افسردگی و رضایت زناشویی زنان افسرده، روان شناسی کاربردی، 30، 7ـ22.
همتی، م.، و ملکی، ف. (1395). تأثیر اجرای برنامۀ مراقبتی بر اساس الگوی سازگاری برآثار خستگی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، مجلۀ دانشکدۀ پرستاری و مامائی همدان، 3، 184ـ192.
Asakawa, K., Feeny, D., Senthilselvan, A., Johnson, J., & Rolfson, D. (2009). Do the determinants of health differ between people living in the community and in insituations? Social Science & Medicine, 69, 345-353.
Connor, K.M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a New Resilience Scale: The Connor- Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Journal of Depression and Anxiety, 18, 76-82.
Forgeard, M. J. C., & Seligman. M. E. P. (2012). Seeing the glass half full: A review of the causes and consequences of optimism. Critiques psychologies, 18(2), 107-120.
Izadian, N., Amiri, M., Ghorban, R., & Hamidi, S. (2010). A study of relationship between suicidal ideas, depression, resiliency, daily stresses and mental health among Tehran university students, Proscenia Social and Behavioral Sciences, 5, 1515-1519.
Masten, A. S., & Wright, M. OD. (2009). Resilience over the lifespan: Developmental perspectives on resistance, recovery, and transformation. In J. W. Reich, A. J., Zautra, & J. S. Hall (Eds.), Handbook of adult resilience (pp. 213-237). New York, NY: Guilford Press.
Mikutta, J. (2012). Effects of positive psychology intervention in depressive  patients’ A randomized control study. Psychology, 3(12), 1067-107.
Perkins, D.F., & Jones, K.R. (2004). Risk behaviors and resiliency within physically abused adolescents, Child Abuse & Neglect, 28(5), 547-563.
Samani S., Jokar B., & Sahragard, N. (2006). Resiliency, mental health and life satisfaction. Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 3(3), 290-295. (Persian)
Sanderz, A. (2013). What is emotional intelligence at work?. General Practice, Update, 2(5), 47-55.