ارائۀ نظام نمره‌گذاری و تعیین ویژگی‏های ‏روان‌سنجی آزمون خانه ـ درخت ـ آدم جنبشی در فرهنگ ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی شخصیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران

چکیده

آزمون نقاشی «خانه - درخت - آدم جنبشی» یکی از ده آزمون پرکاربرد روان­شناختی است. این آزمون می‏تواند بخش‏های ‏نیمه­هشیار و ناهشیار شخصیت را آشکار سازد. محدودیت شواهد علمی در تأیید ویژگی‏های ‏روان­سنجی، مهم­ترین چالش این روش فرافکن است. هدف پژوهش حاضر ارائۀ یک نظام نمره­گذاری برای این آزمون است تا روایی و پایایی آن را به­دست آورد. برای تهیه و تدوین نظام نمره‌گذاری، نخست از منابع معتبر مربوط به تفسیر آزمون­های نقاشی، ۵۵۸ نشانگر بر اساس عوامل اصلی و مقیاس­های فرعی پرسش­نامۀ شخصیتی نئو به تفکیک نمادهای عمومی، آدم، درخت و خانه استخراج شد. نمره­گذاری با مدل راش صورت گرفت. سپس ۱۳۰ نفر که به مرکز مشاورۀ بیدار واقع در شهر تهران مراجعه کرده بودند انتخاب شدند. برای سنجش روایی آزمون نقاشی، شرکت­کنندگان‏ ‏آن را به­صورت هم­زمان با پرسش‌نامۀ شخصیتی نئو انجام دادند. به­منظور محاسبۀ پایایی بیرونی آزمون، ۲۹ نفر از ‏شرکت‌کنندگان ‏دو هفته بعد از اجرای آزمون اول، آزمون نقاشی را دوباره اجرا کردند. پایایی بیرونی نشانگرهای مربوط به عامل‏های ‏بی­ثباتی هیجانی، برون­گرایی، توافق و وظیفه­شناسی در آزمون نقاشی مناسب و معنادار به­دست آمد. ضرایب آلفای کرونباخ آزمون نقاشی برای پنج عامل شخصیت بالا و در سطح 01/0 p < معنادار محاسبه شدند. در پژوهش حاضر۷۰ درصد کل نشانگرهای آزمون نقاشی خانه -درخت - آدم جنبشی دارای ‏‏روایی مناسبی بودند. نتیجۀ نهایی پژوهش نمایانگر پایایی و روایی بالای این آزمون و وجود تفاوت‏های ‏بومی و فرهنگی در نشانگرهاست

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a Scoring System & Establishing the Psychometric Properties of the Kinetic House_Tree_Person test in Iranian Culture

نویسندگان [English]

  • Sara Golzari 1
  • Alireza Pirkhaefi 2
1 Masters of Personality Psychology, Islamic Azad University Tehran Sciences & Research Branchو Tehran, Iran
2 Associate professor, Department of Psychology. Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmesar, Iran
چکیده [English]

The Kinetic House-Tree-Person-Test is among the ten widely used psychological assessment measures. It could cast light on some preconscious and unconscious aspects of personality. However, lack of scientific evidence regarding its psychometric properties is the primary challenge for its administration. The current study aimed at providing a scoring system for this drawing test, which could help us evaluate its validity and reliability. Method: To develop a scoring system , first 558 indicators were extracted from our reliable sources of drawing test interpretation and based on main scales as well as subscales of the Revised NEO Personality Inventory (NEO-PIR), according to the fourfold symbols. (general, person, tree and house). The scoring was done using Rasch’s measurement model. Then, 130 participants (65 females and 65 males, admitted to a consultation clinic in Tehran, were selected. The validity of the test was evaluated concurrently with the of the Revised NEO Personality Inventory. The reliability was evaluated by re-testing 29 participants with the same drawing test in two weeks. Results: Reliability of the indicators for emotional instability, extraversion, greeableness and consciousnesness was acceptable and meaningful. Cronbach’s Alpha coefficients for five factors were all high and meaningful at 0.01 level. The variability test using a concurrent administration with the NEO-PIR, showed that 70% of indicators were meaningfully valid. The scores of males and females were different in some scales. The results of the study indicated high reliability and validity for the Kinetic Home-Tree Person-test as well as some local and cultural variabilities among. Indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Personality assessment
  • Projective drawing test
  • Kinetic Home-tree-Person-test
  • the Revised NEO Personality Inventory
  • Reliability
  • Concurrent validity
قرآن کریم
بهشتیان، م. (1395). برسی مقایسه‌ای ملاک‌های ازدواج (اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ظاهری و دموگرافیک) زوج‌های در شرف ازدواج دوم با ملاک‌های آن‌ها در ازدواج اول. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 2، 1ـ21.
پسندیده، ع. (1391). رضایت زناشویی. قم: مؤسسۀ علمی فرهنگی دارالحدیث.
جبرائیلی، ه.، زاده‌محمدی، ع.، و حیدری، م. (1392). تفاوت ملاک‌های انتخاب همسر بین دو جنس. خانواده­پژوهی، 34، 155ـ171.
حسین‌خانی، ه.، جان‌بزرگی، م.، و مهرام، ب. (1391). بررسی نظریه‌های همسرگزینی و نقد آن­ها با تکیه بر منابع اسلامی و روان‌شناسی. روان‌شناسی و دین، 1، 31ـ46.
حسینی، م.، محمدی، م.، یغمایی، ف.، و علوی مجد، ح. (١٣٨٦). بررسی معیارهای انتخاب همسر زوجین در شرف ازدواج شهر تهران. مجلۀ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 12، ٥٠٥ ـ٥١٢.
حیدری، ج.، جعفری، ه.، افضلی، م.ع.، محمدپور تهمتن، ر.ع.، و محمودی، ق. (1387). معیارهای ازدواج از دیدگاه دانشجویان مجرد دانشگاه علوم پزشکی مازندران. پرستاری، 3، 55 ـ 62.
خادمی، ع.، و صادقیان، م. (1391). بررسی معیارهای همسرگزینی بر حسب معیارهای شخصیت در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی یزد. زن و مطالعات خانواده، 17، 67 ـ90.
رجبی، غ.ر.، ابراهیمی نوبندگانی، م.، و خجسته‌مهر، ر. (1390). مقایسه و رتبه‌بندی ترجیحات همسرگزینی در بین گروهی از دانشجویان دختر و پسر و دانشجویان کرد، عرب و بختیاری دانشگاه شهید چمران اهواز. روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 3، 61 ـ74.
رفاهی، ژ. (1387). مطالعۀ ملاک‌های همسرگزینی و رابطۀ این ملاک‌ها با عملکرد خانواده به­منظور ارائۀ مدلی برای ارزیابی خانواده. پایان­نامۀ دکتری مشاوره. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
رفاهی، ژ.، ثنائی ذاکر، ب.، شفیع‌آبادی، ع.، و شریفی، ح.پ. (1389). بررسی مقایسه­ای ملاک­های همسرگزینی در زنان و مردان شیرازی در دو موقعیت هنگام ازدواج و اکنون. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 33، 7ـ31.
زارع شاه‌آبادی، ا.، و زارع شاه‌آبادی، ع.ر. (1381). بررسی عوامل مؤثر بر معیارهای همسرگزینی در بین دانشجویان دانشگاه یزد. جمعیت، 39، 56 ـ74.
شکرگزار، م. (1395). رابطۀ بین ویژگی‌های شخصیت و طرح­واره‌های ناسازگار اولیه با معیار انتخاب همسر در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
صادقی، ط. (1394). رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و کمال‌گرایی با ملاک‌های انتخاب همسر در دانشجویان مجرد دانشگاه خوارزمی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان­شناسی عمومی. دانشگاه خوارزمی تهران.
عابدی، د.، و فرحبخش، ک. (1380). بررسی ملاک انتخاب همسر در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجلۀ علوم پزشکی، 39، 34ـ42.
عباس‌زاده، م.، بهی، م.، دربندی، م.ع.، یوسفی، م.، و جمال‌زاده، ف. (1387). بررسی معیارهای انتخاب همسر در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم پزشکی زابل در سال 1387. رستمینه، 3، 80 ـ 88.
عرب علیدوستی، ع.ر.، نخعی، ن.، و خانجانی، ن. (1394). پایایی و روایی پرسش­نامه‌های رضایت زناشویی کانزاس و اینریچ کوتاه‌شده به زبان فارسی. بهداشت و توسعه، 2، 158ـ167.
عطار، س. (1396). رابطۀ معیارهای انتخاب همسر با رضایت زناشویی و کیفیت زندگی در زنان متأهل شهر شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
علی‌اکبری دهکردی، م. (1386). بررسی مقایسه‌ای ملاک‌های همسرگزینی در دختران جوان شهر اهواز. دانشور رفتار، 25، 75ـ83.
فرودستان، م.، عریضی، ح.ر.، و نوری، ا. (١٣٨٧). معیار انتخاب سطح تحصیلات همسر و مقایسۀ آن در دانشجویان دختر و پسر. رفاه اجتماعی، 33، ٢١٧ـ٢٢٧.
فریدی، م. (1392). رابطۀ صفات شخصیتی و نگرش مذهبی با ملا‌ک‌های انتخاب همسر در دانشجویان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
فضل‌الهی قمشی، س.ا.، و ملکی توانا، م. (1392). فرهنگ همسرگزینی در بین دانشجویان؛ معیارها و اولویت‌ها. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 1، 131ـ154.
کلدی، ع.ر.، و غفوریان قالیباف، م. (1387). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر معیارهای همسرگزینی. مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، 1، 155ـ172.
مصلی­نژاد، ل.، و کارگر، م.ح. (1385). بررسی معیارهای همسرگزینی از دیدگاه دو گروه دانشجویان دختر و پسر دانشکدۀ علوم پزشکی جهرم. طب و تزکیه، 1ـ2، 32ـ37.
مهرابی‌زاده هنرمند، م.، و داودی، ا. (١٣٨٥). بررسی ملاک‌های همسرگزینی ازنظر دانشجویان مجرد دانشگاه شهید چمران اهواز. پژوهش‌های تربیتی و روان­شناختی، 2، ٢٣ـ٤٤.
میرز، ال.اس.، گامست، جی.، و گارینو، ای.جی. (2006). پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). ترجمۀ ح. پاشا شریفی، و. فرزاد، س. رضاخانی، ح. حسن­آبادی، ب. ایزانلو، و م. حبیبی (1395). تهران: رشد.
میراحمدی، ل.، فاتحی‌زاده، م.، اعتمادی، ع.، جزایری، ر.، و پسندیده، ع. (1396). انتخاب همسر مبتنی بر آموزه‌های اسلامی (بر اساس تحلیل کیفی احادیث اصول کافی). پژوهش‌های مشاوره، 62، 52 ـ79.
یوسفی، ن.، و باقریان، م. (1390). بررسی ملاک‌های همسرگزینی و فرسودگی زناشویی به­عنوان متغیرهای پیش‌بین زوجین متقاضی طلاق و مایل به ادامۀ زندگی مشترک. مشاوران و روان‌درمانی خانواده، 3، 284ـ301.
 
Badahdah, A.M., & Tiemann, K.A. (2005). Mate selection criteria among Muslims living in America. Evolution and Human Behavior, 26(5), 432-440.
Bentler, P.M., & Chou, C. (1987). Practical issues in structural modeling, Sociological Methods and Research, 16, 78-117.
Bentler, P.M. (1988). Comparative fit indexes in structural model, Psychological Bulletin, 107, 238-246.
Buss, D.M. (1989). Sex differences in human mate preferences: Evolutionary hypotheses tested in 37 cultures. Behavioral and brain sciences, 12, 1-14.
Buss, D.M. (1994). The strategies of human mating. American Scientist, 82, 238-249.
Buss, D.M. (2007). Evolutionary psychology: sex difference in human Meta reference. Journal of counseling and clinical psychology, 6(11), 91-110.
Campbell, A. (2002). The evolutionary psychology of women. New York: Oxford University Press.
Chen, R., & Jason, P. (2014). Chinese and American individuals’ mate selection criteria. Journal of Cross- Cultural Psychology, 46 (1), 101-118.
Fowers, B.J., & Olson, D.H. (1993). ENRICH marital satisfaction scale: a brief research and clinical Tool. Journal of Family Psychology, 7(2), 176-85.
Furnham, A. (2009). Sex differences in mate selection preferences. Journal of Personality and Individual Differences, 47, 262-267.
Gilcksohn, J. (2010). Preferences in human mate selection. Journal of Personality and Social Psychology, 40(3), 113-143.
Greitemeyer, T. (2007). What do men and women want in a partner? Are educated partners always more desirable? Journal of Experimental Social Psychology, 43(2), 180-194.
Hill, R. (1945). Campus Values in Mate Selection. Journal of Home Economics, 37, 554-558.
Nietzel, M.T., & Harris, M.J. (2008). Creative ways to keep romance alive. http://www.heartnhome.com
Nunnally, J.C., & Bernstein, I.H. (2010). Psychometric theory. 4th Ed. New York: McGraw-Hill.
Samani, S. (2005). Family process and content model. Paper presented in International Society for Theoretical Psychology Conference, 20-24 June, Cape Town, South Africa.
Schwarz, S. (2012). Sex and Age Differences in Mate-Selection Preferences. Human Nature, 23, 447-466.
Zhang, F., Wang, T.T., Zheng, Y., Chen, B.L., & Kai-Yung, B. (2013). Mate Selection Criteria among University Students in China: A Survey of One University in Xiamen, Fujian. Journal of Youth Studies, 16 (1