اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کم‌رویی و انگیزة پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر ابتدایی نارساخوان

رجبیون اسگندانی, شیرین; پناه علی, امیر

doi:10.30487/jcp.2020.213461.1103

اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کم‌رویی و انگیزة پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر ابتدایی نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه روان‌شناسی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران

² استادیار گروه روانشناسی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز ایران.

10.30487/jcp.2020.213461.1103

چکیده

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کاهش کم‌رویی و افزایش انگیزۀ پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص (نارساخوان) دختر مقطع ابتدایی ناحیۀ 4 تبریز بود. طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش دانش‌آموزان نارساخوان دختر مقطع ابتدایی ناحیۀ 4 شهر تبریز در سال تحصیلی 1397-1398 بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند بر اساس ملاک‌های ورود و خروج به تعداد 30 نفر انتخاب و در دو گروه شامل 15 نفر برای گروه آزمایش و 15 نفر برای گروه کنترل جایگزین شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های کم‌رویی چیک - بریگز، انگیزش پیشرفت هرمنس و آزمون خواندن نصفت استفاده شد. به طوری که برای گروه آزمایش، آموزش مهارت‌های حل مسئله ارائه شد؛ اما برای گروه کنترل آموزشی ارائه نشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل کوواریانس استفاده شد.
نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کم‌رویی و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر دارد و باعث کاهش کم‌رویی و افزایش انگیزش پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص می‌شود. بنابراین آموزش مهارت‌های حل مسئله نقش مهمی در کم‌رویی و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25887211.1398.3.2.12.5

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Training Problem Solving Skills on Decrease of Shyness and Increase of Motivation of Academic Achievement in Primary School Girls with Specific Learning Disorder (dyslexic)

نویسندگان [English]

Shirin Rajabion Esgandani ¹
Amir Panahali ²

¹ M.Sc. Student, Department of Counseling and Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

² Assistant Professor, Department of Psychology and Counseling،Tabriz branch، Islamic Azad university، Tabriz، Iran

چکیده [English]

This study is to determine the effectiveness of training problem solving skills on reducing shyness and increasing academic achievement motivation in students with special learning disorder (dyslexia) in elementary school girls in Tabriz. The research design was quasi-experimental with pretest-posttest with control group. The statistical population consisted of female students with dyslexia in the 4th grade of Tabriz District 4 in the academic year of 1397-1398 AH. Thirty students were selected through purposeful sampling based on inclusion and exclusion criteria. 15 patients were replaced for control group. Chick-Briggs Shyness Questionnaire, Hermes Progress Motivation Questionnaire, and Nausaf Reading Test were used for data collection. Problem solving skills training was provided for the experimental group, but not for the control group. Statistical analysis of covariance was used to analyze the data.
The results showed that problem solving skills training affects shyness and academic achievement motivation in students and decreases shyness and enhances academic achievement motivation in students with specific learning disorder. Therefore, problem solving skills training plays an important role in shyness and motivation of students’ academic achievement.

کلیدواژه‌ها [English]

Academic Achievement Motivation
Shyness
Problem Solving Skills
Dyslexia

مراجع

ابوالقاسمی، ع. (1386). مقایسۀ راهبردهای انگیزش برای یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان مدارس طرح رشد و عادی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(1)، 73ـ86.

ابوطالبی ‌احمدی، ت. (1393). اثربخشی آموزش روش‌های حل مسئله در بهبود استرس، اضطراب و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان تربیت معلم شهر تهران. تعلیم و تربیت، 30(117)، 34ـ44.

بیابانگرد، ا. (1391). روان‌شناسی تربیتی. تهران: ویرایش.

حسین‌خانزاده، ع.، قلی‌زاده، ر.، روشندل‌راد، م.، و سیدنوری، س. (1396). تأثیر بازی‌درمانی گروهی بر کاهش کم‌رویی دانش‌آموزان با آسیب شنوایی. تعلیم و تربیت استثنایی، 17(1)، 5ـ14.

رجبی، غ.، و عباسی، ق. (1389). ساختار عاملی (روایی سازه) نسخۀ فارسی مقیاس بازبینی‌شدۀ کم‌رویی در بین دانشجویان. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 16(4)، 456ـ467.

قدیریان، س.، موسوی‌پور، س.، و اکبری‌ چرمهینی، ص. (1396). تأثیر بازی‌های آموزشی مبتنی بر فرایندهای شناختی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان با مشکلات ویژۀ خواندن. ناتوانی‌های یادگیری، 7(1)، 76ـ99.

سیف، ع. (1394). روان‌شناسی پرورشی نوین (روان‌شناسی یادگیری و آموزش). تهران: دوران.

گل‌پور، ر.، و محمدامینی، ز. (1391). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر بهبود ذهن‌آگاهی و افزایش ابراز وجود در دانش‌آموزان مبتلا به اضطراب امتحان. روان‌شناسی مدرسه، 1(3)، 82 ـ100.

گنجی، ح.، و امیریان، ک. (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر سال اول مقطع متوسطۀ شهرستان سنقر. تحقیقات مدیریت آموزشی، 3(1)، 117ـ134.

لطیفی، ز.، امیری، ش.، ملک‌پور. م.، و مولوی. ح. (1388). اثربخشی‌ آموزش حل مسئلۀ شناختی اجتماعی بر بهبود روابط بین‌فردی تغییر رفتارهای اجتماعی و ادراک خودکارآمدی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری. تازه‌های علوم شناختی، 11(3)، 70ـ84.

مستقیم‌زاده، ا.، و سلیمانی، ز. (1384). تأثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر توانایی خواندن دختران کم‌توان ذهنی پایۀ دوم دبستان. تازه‌های علوم شناختی، 7(2)، 22ـ 28.

مؤمنی مهموئی، ح.، زنگویی، ا.، و دهقانی، م. (1393). تأثیر آموزش راهبردهای حل مسئلۀ جورج پولیا بر خودپنداره و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان پسر پایۀ پنجم ابتدایی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(43)، 46ـ57.

نصفت، م. (1380). آزمون تشخیصی اختلال خواندن. تهران: دانشگاه تهران.

نعمتی، ش.، و اسدالهی، م. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر نگرش نسبت‌به مدرسه در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه. ناتوانی‌های یادگیری، 8(3)، 7ـ25.

ویسکرمی، ح.، اداوی، ح.، آزادبخت، ز.، و امیریان، ل. (1396). اثربخشی آموزش مداخلۀ شناختی - رفتاری در کاهش اضطراب امتحان و کم‌رویی در دانش‌آموزان. پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 8(3)، 29ـ45.

Akinsola, M. K. (2008). Relationship of some psychological variables in predicting problem solving ability of inservice mathematics teachers. The Montana Mathematics Enthusiast, 5(1), 79-100.

Akturk, A. O., & Sahin, I. (2011). Literature Review on Metacognition and its Measurement. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3731-3736.

Barry, M. M., Clarke, A. M., Jenkins, R., & Patel, V. (2013). A systematic review of the effectiveness of mental health promotion interventions for young people in low and middle income countries. BMC Public Health, 13, 835.

Brunstein, J. C., & Mayer, G. W. (2014). Implicit and selfattributed motives to achieve;Two Separate but interacting needs. Journal of Personality and Social Psychology, 89, 205- 222.

Davison, G. C., & Neale, J. M. (2011). Abnormal psychology. 8th ed. Philadelphia: John Wiley.

D’Zurilla, T. J., & Nezu, A.M. (2007). Problem-solving Therapy (3rd Ed.). New York: Springer.

Hermans, H. J. M. (1987). A questionnaire measure of achievement motivation. Journal of Applied Pcychology, 54(4), 353-363.

Johnson, M. D., Cohan, C. L., Davila, J., Lawrence, E., Rogge, R. D., Karney, B. R., Sullivan, K. T., & Bradbury, T. N. (2005). Problem-Solving skills and affective expressions as predictors of change in marital satisfaction. Consult Clinical psychology, 73(1), 15-27.

Kristensen, H., & Torgersen, S. (2008). Is social anxiety disorder in childhood associated with developmental deficit/delay?. Eur Child Adolesc Psychiatry, 17(2), 99-107.

Lackaye, T., & Margalit, M., O.(2006). Gomparisons of self- efficacy, mood, effort, and hipe between students with learning disabilities and their non LD matched peers. Learning Disabilities Research and Practice, 21, 111-121.

Malouff, J. M., Thorsteinsson, E. B., & Schutte, N. S. (2007). The efficacy of problem solving therapy in reducing mental and physical health problems: A meta-analysis. Journal of Clinic Psychology Rev, 27(1), 46-57.

Markus, H. R. & Kitayama, S. (2015). Culture, self, and the reality of the social. Psychological Inquiry, 14, 277-283

McIntosh, R., Vaughn, S., & Zaragoza, N. (2015). A review of social interventions for students with learning disabilities. Journal Learn Disabil, 24(8), 451-458.

Moeller, M. (2018). Current state of knowledge: psychosocial development in children with hearing impairment. Ear Hear, 28(6), 729-739.

Segrin C., & Taylor, M. (2007). Positive interpersonal relationships mediate of association between social skills and psychological well-being. Personality And Individual Differences, 43(4), 637-446.

Steinmay, R., & Spinath, B. (2009). The Importance of Motivation as a Predictor of School Achievement. Learning and Individual Differences, 19, 80-90.