اثر خانواده‌گرایی بر خودکم‌بینی، انگیزش تحصیلی و عزت ‌نفس با میانجی‌گری رابطۀ مادر ـ ‏دختر

عباس پور, ذبیح اله; کریمی, سامره; امان الهی, عباس

doi:10.30487/jcp.2020.198810.1073

اثر خانواده‌گرایی بر خودکم‌بینی، انگیزش تحصیلی و عزت ‌نفس با میانجی‌گری رابطۀ مادر ـ ‏دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³ دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.30487/jcp.2020.198810.1073

چکیده

هدف این تحقیق بررسی نقش واسطه‌ای رابطۀ مادر - دختر در رابطۀ بین خانواده‌گرایی با خودکم‌بینی، انگیزش تحصیلی، عزت ‌نفس دانش‌آموزان متوسطۀ اول و دوم شهرستان مسجدسلیمان بود. جامعۀ آماری این پژوهش دانش‌آموزان دختر متوسطۀ اول و دوم شهرستان مسجدسلیمان بودند که از بین آن‌ها، 250 نفر به‌شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، مقیاس خانواده‌گرایی نگرشی، مقیاس انگیزش تحصیلی، مقیاس عزت‌ نفس روزنبرگ و مقیاس رابطۀ والد - فرزند بودند. برای تحلیل داده‌ها از معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج ضریب هم‌بستگی پیرسون نشان داد بین خانواده‌گرایی با انگیزش تحصیلی، عزت ‌نفس و رابطۀ مادر - دختر رابطۀ مثبت و معنادار و بین خانواده‌گرایی با خودکم‌بینی رابطۀ منفی و معنادار وجود دارد. پس از حذف دو مسیر غیر معنادار، مدل نهایی برازندگی مناسبی را نشان داد. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که خانواده‌گرایی هم به‌صورت مستقیم و هم به‌صورت غیر مستقیم و از طریق رابطۀ مادر - دختر بر انگیزش تحصیلی اثر مثبت و معنادار داشت. همچنین خانواده‌گرایی از طریق رابطۀ مادر - دختر اثر غیر مستقیمی بر عزت ‌نفس و خودکم‌بینی داشت. زندگی با ارزش‌های خانوادگی و ارجح قرار دادن خانواده بر خود فرد می‌تواند باعث ایجاد احساس تعلق شود. ارزش‌های خانوادگی شامل روابط نزدیک با اعضای خانوادۀ گسترده، ابراز عشق و علاقه، نصیحت‌شنوی از اعضای خانواده در موقعیت‌های دشوار، مسئولیت‌پذیری و مشارکت فکری در زمان تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند کیفیت تعاملات خانوادگی به‌خصوص رابطۀ مادر را تسهیل کند. این روند می‌تواند مبنای سلامت روان و سایر موفقیت‌های دانش‌آموزان باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25887211.1398.3.2.7.0

عنوان مقاله [English]

The Effect of Familism on Self-derogation, Educational Motivation and Self-esteem with Mediating Mother-daughter Relationship

نویسندگان [English]

Zabihollah Abbaspour ¹
Samereh Karimi ²
Abbas Amanollahi ³

¹ Assistant Professor of Counseling Department, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

² Masters student in Family counseling, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

³ Associate Professor of Counseling Department, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to examine the mediating role of mother-daughter relationship in relation between familism and self-derogation, educational motivation, and self-esteem among junior high school students in MasjedSoleiman. The statistical population of this study was junior high school students in MasjedSoleiman, 250 of them were selected by multi-stage sampling technique. Measures used in this study were Attitudinal Familism Scale, Academic Motivation Scale, Rosenberg Self-Esteem Questionnaire and Parent-Child Relationship Survey. Structural Equation Modeling was used to analyze the data. The results of Pearson correlation coefficient showed that there was a positive significant correlation between familism and educational motivation, self-esteem, and mother-daughter relationship and negative significant correlation between familism and self-assimilation. After eliminating two irrelevant paths, the final model showed good fitness. The results of path analysis showed that familism through mother-daughter relationship had direct and indirect effects on academic motivation. In addition, the results showed that familism through mother-daughter relationship had indirect effect on self-derogation and self-esteem. Living with familism values and putting the family before the individual may develop a sense of belonging. Familism values such as building close relationships with extended family members, showing love and affection, seeking advice from family members in times of distress, having the responsibility, and thinking about the family when making important decisions, can facilitate quality of family interactions, especially relationship between mother and girl. This process may be the basis of mental health and other successes in students.

کلیدواژه‌ها [English]

Familism
Derogation
Educational Motivation
Self-esteem
Mother-daughter Relationship

مراجع

بحرانی، م. (1388). بررسی روایی و پایایی مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر. مطالعات روانشناختی، 5(1)، 5ـ72.

ثنایی، ب. (1379). مقیاسهای سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.

خدادادی سنگده، ج. (1396). مطالعۀ کیفی عوامل مذهبی مؤثر در شکلگیری خانوادۀ سالم بر اساس بافت فرهنگی - اجتماعی. روانشناسی فرهنگی، 1(1)، 85-98.

خدایاری فرد، م.، و عابدینی، ی. (1386). مشکلات سلامتی نوجوانان و جوانان. تهران: دانشگاه تهران.

رجبی، غ.، و عباس‌پور، ذ. (1392). بررسی پایایی و روایی نسخۀ فارسی مقیاس خانوادهگرایی. اندازهگیری تربیتی، 4(14)، 25ـ42.

رهبر، ا. (1389). خانواده و نقش عملکرد آن در تربیت دینی، تضاد شیوههای تربیتی خانواده و مدرسه. پیوند، 1(337)، 15ـ17.

شکرکن، ح.، ارشدی، ن.، شهنی ییلاق، م.، و حقیقی، ج. (1386). طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب منطقۀ اهواز. علوم تربیتی و روانشناسی، 15(1)، 1ـ32.

فلاحزاده، ه.، کیخا، ف.، و صادقی، م. (1398). اثربخشی آموزش خودمتمایزسازی بر اساس فرهنگ ایرانی بر تمامیتخواهی زوجی و تمایزیافتگی زنان. روانشناسی فرهنگی، 3(1)، 107ـ 125.

عزیزیمهر، ا. (1392). رابطۀ علّی تعارض آشکار و تعارض نهان بین والدین با عملکرد تحصیلی با میانجی‏گری رابطۀ والد - فرزند، رفتار ضداجتماعی و گوشهگیری/ افسردگی در دانشآموزان دختر سال اول دبیرستانی شهرستان دزفول. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

علیزاده، ت.، فراهانی، م.، شهرآرای، م.، و علیزادگان، ش. (1384). رابطۀ بین عزت ‌نفس و منبع کنترل با استرس ناباروری زنان و مردان نابارور. باروری و ناباروری، 6، 194ـ204.

هرمزینیا، م. (1393). بررسی رابطۀ خشونت و مذهب ادراکشدۀ والدین با عزت ‌نفس دختران نوجوان دبیرستان‌های شهر تهران. پایاننامۀ کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز.

Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.

Bernal, M., Haro, J., Bernert, S., Brugha, T., de Graaf, R., et al. (2007). Risk factors for suicidality in Europe: Results from the seemed study. Journal of Affective Disorders, 101(1), 27-34.

Hernandez, C. S. (2017). Blood is Thicker than Water: Child Maltreatment Risk in the Context of Familism and Mothers’ Adult Attachment Representations (Doctoral dissertation, Mills College).

Ghazarian, S. R., Supple, A. J., & Plunkett, S. W. (2008). Familism as a predictor of parent-adolescent relationships and developmental outcomes for adolescents in Armenian American immigrant families. Journal of Child and Family Studies, 17(4), 599.

Landale, N. S., & Oropesa, R.S. (2007). Hispanic Families: Stability and Change. Annual Review of Sociology, 33, 381-405.

Parsai, M., Marsiglia, F., & Kulis, S. (2009). Effects of familism and family cohesion on problem behaviors among adolescents in Mexican immigrant families in the southwest United States. Journal of Ethnic and Cultural Diversity in Social Work, 18(3), 203-222.

Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.

Ponzetti, J. J. (2003). International Encyclopedia of Marriage and Family. Second edition. New York. The Gale Group, Inc.

Shwartz, S. J. (2007). The applicability of familism to diverse ethnic groups: A preliminary study. The Journal of Social Psychology, 147(2), 101–118.

Sobel, M. E. (1982). Aysmptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. In S. Leinhardt (Ed.). Sociological Methodology (pp. 290-212). San Francisco: Jossey-Boss.

Steidel, A. G., & Contreras, J. M. (2003). A new familism scale for use with Latino populations. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 25, 312-330.

Valenzuela, A., & Dornbusch, S. M. (1994). Familism and social capital in the academic achievement of Mexican origin and Anglo adolescents. Social Science Quarterly, 75, 18-36.

Xu, Y. (2010). Ethnicity and Psychological Distress Among Latino Adults: Socioeconomic Status, Familism, and Generational Status (Doctoral dissertation, Kent State University).