مقایسۀ عوامل شخصیتی و دینداری درونی و بیرونی در نوجوانان با و بدون رفتارهای پرخطر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی شخصیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

3 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، مقایسۀ عامل‌های شخصیتی و دین­داری درونی و بیرونی نوجوانان با و بدون رفتارهای پرخطر بود. روش تحقیق حاضر از نوع پس‌رویدادی یا علّی‏-‏مقایسه‌ای است. بدین منظور، نمونه‌ای متشکل از 338 نفر از نوجوانان با رفتارهای پرخطر (168 نفر) و نوجوانان بدون رفتارهای پرخطر (170 نفر) به­صورت نمونه‌گیری در دسترس و مطابق با فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش­نامۀ شخصیتی نئو فرم کوتاه (1985) و پرسش­نامۀ جهت‌گیری دینداری آلپورت (1967) و پرسش­نامۀ مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی بود. داده‌ها نیز با تحلیل واریانس یک­طرفه (مانوا) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک­طرفه نشان داد که بین عامل‌های شخصیتی و دینداری درونی و بیرونی نوجوانان با و بدون رفتارهای پرخطر تفاوت معناداری وجود دارد (001/0). بنابراین، یکی از عوامل مرتبط با رفتارهای پرخطر، عامل‌ شخصیتی و دینداری درونی و بیرونی نوجوانان است که نیازمند توجه بیشتر متخصصان این حوزه نسبت ‌به این متغیرهاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the personality components and the internal and external religious beliefs of adolescents with and without high-risk behaviors

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Samira Jazayeri 1
  • Aliasghar Asgharnezhad Farid 2
  • Mitra Khaghani 3
1 Masters of Personality Psychology, Islamic Azad University, Electronic Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor of Sociology, Islamic Azad University, Karaj Branch, Karaj, Iran.
چکیده [English]

This study proposed to compare the personality components and the internal and external religious beliefs of adolescents with and without high-risk behaviors. Our method wasa post-event or causal-comparative type. Do to so, considering Cochrane table, a sample of 338 adolescents with high-risk (168) and without high-risk (170 persons) behaviors were selected and their characteristics were verified using Short NEO Personality Inventory (1985) and Allport Religious Orientation Questionnaire (1967), and the Questionnaire of risk scale of Iranian teenagers. The obtained information was analyzed statically by one-way variance analysis (MANOVA). According to the obtained results of the statistical analyses, significantly different personality components and internal and external religious beliefs were discovered in adolescents with and without high-risk behaviors (0/001). Accordingly, it could be concluded that meaningful relationship exists between the high-risk behaviors and either personality traits or internal and external religious beliefs of adolescents, to which more attentions are required.

کلیدواژه‌ها [English]

  • personality factors
  • religious beliefs
  • adolescents
  • high risk behaviors

مراجع

آقابابائی، ن. (1391). رابطۀ صداقت و فروتنی با شخصیت، دین، و بهزیستی فاعلی. روان‌شناسی و دین، 19، 25ـ40.
اسماعیل­زاده، ه.، اسدی، م.، میری، م.، و کرامتکار، م . (1393). بررسی شیوع رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان شهر قزوین در سال‌های ۹۱-۱۳۹۰. اپیدمیولوژی ایران، ۱۰ (۳)، ۷۵ـ۸۲.
اکبری، م.، و  زارع، ح . (1391). پیش­بینی رفتارهای مخاطره­آمیز در نوجوانان و ارتباط آن با هیجان­طلبی و سبک­های تصمیم­گیری. پژوهش در سلامت روان­شناختی، 6 (1)، 57 ـ 65.
احمدی، ح . (1384). جامعه­شناسی انحرافات. تهران: سمت.
اقدام­پور، ف.، و حاصلی، آ. (1397). نقش مذهب و معنویت در رفتارهای جنسی جوانان ایرانی: مرور سیستماتیک مقالات منتشرشده. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۲۸ (۱۶۲)، ۱۷۵ـ۱۸۶.
احمدی، ح.، و شاحسنی، ع . (1396). بررسی نقش پای­بندی به دین در پیشگیری از رفتارهای پرخطر در میان جوانان 18ـ30 سالۀ شهرستان‌های استهبان و فسا. فصلنامۀ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 11 (36)، 1ـ34.
تقوی، س. م. (1394). بررسی مقایسۀ راهبردهای مقابله­ای، کیفیت زندگی و ویژگی­های شخصیتی زنان متأهل مبتلا به دیابت و زنان سالم. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد روان­شناسی. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه علوم تحقیقات شاهرود.
جان­بزرگی،  م. (1386). جهت­گیری مذهبی و سلامت روان. مجلۀ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی شهید بهشتی، 31 (4)، 345ـ450.  
جان­بزرگی، م. (1377). بررسی اثربخشی روان­درمانگری با و بدون جهت­گیری مذهبی اسلامی بر اضطراب و تنیدگی. روان­شناسی، 8، 343ـ 368.
زراعی، م.، و بلقان­آبادی، م. (1396). مقایسۀ نشانگان بالینی و ویژگی‌های شخصیتی رانندگان پرخطر و عادی. تحقیقات علوم رفتاری، 15 (4)، 474ـ479.
قره­داغی، ع.، محمودی، ج.، و اصل فتاحی، ب. (1391). پیش­بینی رفتارهای پرخطر بر اساس جهت­گیری مذهبی و سبک مقابله­ای در دانش­آموزان دختر دورۀ متوسطۀ شهرستان مرند. زن و مطالعات خانواده، 4 (15)، 149ـ166.
کاظمینی، ت.، و مدرس غروی، م. (1392). رابطۀ بین ویژگی­های شخصیتی و رفتارهای پرخطر در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 12 (1)، 15ـ26.
گروسی فرشی، م.، مهریار ا.، و قاضی طباطبایی، س. (1380). کاربرد آزمون جدید شخصیتی نئو (NEO) و بررسی تحلیل ویژگی­ها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاه­های ایران. مجلۀ علوم انسانی الزهرا، 11 (39)، 173ـ 198.
میرشکاری، ح. (1396). تبیین رفتار رانندگی پرخطر بر اساس ویژگی­های شخصیتی در بین رانندگان خطرآفرین شهر زاهدان. دومین کنگرۀ ملی روان­شناسی و آسیب­های روانی - اجتماعی. چابهار: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان، شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر استانداری استان سیستان و بلوچستان، سازمان منطقۀ آزاد تجاری صنعتی چابهار و سایر دستگاه­های علمی و اجرایی استان.
مختارنیا، ا. (1394). رابطۀ ویژگی­های شخصیتی و نگرش به اعتیاد با گرایش به رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان: با نقش میانجی­گری تعارضات خانواده. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
نساییان، ع. (1395). رابطۀ بین جهت­گیری مذهبی و خطرپذیری جنسی. کنگرۀ ملی نماز و سلامت روان. تهران: دانشگاه تهران.
محمودی، ا. (1394). اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی مبتنی بر مذهب­محور بر افزایش رضایت­مندی زناشویی و کاهش تعارضات زناشویی. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد روان­شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
وست، و. (1383). روان درمانی و معنویت. ترجمۀ س. ع. شیرافکن، و ش. شهیدی. تهران: رشد.
یاریاری، ف.، کشاورزی، ف.، و رسولی، ع. (1394). نقش باورهای فراشناختی و نگرش به روابط قبل از ازدواج در پیش­بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان. پژوهش در سلامت روان­شناختی، 9 (2)، 25ـ33.
جهانشاهی، م.، و احمدی، خ. (1397). بررسی اثربخشی آموزش حیا بر کاهش اعتیاد به اینترنت و رفتارهای پرخطر در دختران نوجوان. روان‌شناسی فرهنگی، 2 (1)، 1ـ14.
 
Costa, P. T. Jr., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R Professional Manual. Odessa. FL: Psychological Assessment Resources, Inc.
Gilbert, S. S. (2008). The influence of Islam on aids prevention among Senegalese university students. Aids Education and Prevention, 20 (5), 399-407.
Goggin, K., Malcarne, T. S., Murray. K. A., Metcalf, K., & Wallston, A. (2007). Do religious and control cognitions predict risky behavior? Development and validation of the sexual risk behavior-related god locus of control scale for adolescents. Journal of Cognitive Therapy and Research, 31, 123-139.
Gold, M. A., Shetel, A. V., Chiappetta, L., Young, A. J., Zuckoff, A., & Diclemente, C. C. (2017). Associations between religiosity and sexual and contraceptive behaviors. Journal of Pediatric Adolescent Gynecologyl, 23 (5), 290-297.
Hunt, E., & McKay, E. A. (2015). What can be learned from adolescent time diary research?. Ournal of Adolesc Health, 56 (3), 259-266.
Koenig, M. D., & Harold, G. (2005). Faith and Mental Health Religious Resources for Healing. Templeton Foundation Press, Philadelphia and London.
Koenig, H. G. (2015). Religion, spirituality, and health: A review and update. International Scholarly Research Network ISRN Psychiatry, 29 (3), 19-26.
Nicholson, N., Soane, E., Fenton-O’Creevy, M., & William, P. (2005). Personality and domain-specific risk taking. Journal of Risk Research, 8 (2), 157-176.
Onder, N. (2012). The Mediating Role of Coping Strategies in the Basic Personality Traits and Locus of Control Relationships in Breast Cancer Patients. [Dissertation]. Middle East Technical University.
Sinha, J., Cnann, R. A., & Gelles, R. W. (2007). Adolescent risk behavior and religion: Findings from a national study. Journal of Adolescence, 30 (2), 231-249.
Scarpa, A., & Haden, S. C. (2006). Community violence victimization and aggressive behavior: The moderating effects of coping . Aggressive Behavior, 32 (5), 502-515.
Tacey, D. J. (2003). The Spirituality Revolution. The Emergence of Contemporary Spirituality. Sydney, Australia: Harper Collins publishers.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 13 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار